Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMOWA
Dociekanie:kimjesteśmy,jakajestnaszaprawda,doczegomamy
dążyć-musisięskończyćfiaskiem.Gdyżniewintelektualnychana-
lizach,awdziałaniu-działaniusolidniewspartymnapierwszej
osobieliczbypojedynczej-kryjesięodpowiedź.Chceszwiedzieć,
kimjesteś?Niepytaj.Działaj.Działaniecięokreśliiustali.Zdziałania
swojegosiędowiesz.Aledziałaćmusiszjakonja”,jakojednostka,bo
tylkowłasnychpotrzebskłonności,namiętności,koniecznościmożesz
byćpewny.Tylkotakiedziałaniejestbezpośrednie,jestprawdziwym
wydobywaniemsiebiezchaosu,autostwarzaniem.Reszta-czyżto
nierecytowanie,wypełnianieschematów,tandeta,kicz?(Witold
Gombrowicz,Dzienniki1957–1961,Kraków1989,s.162).
Łódźstałasięwlatach40.przytuliskiemdlaaktorów,muzyków,uczonych,
pisarzy,poetów,tych,którzyniemieligdzieosiąśćpowysiedleniachczy
przesiedleniach.Warunkimieszkaniowe,jakienpowyzwoleniu”zaistniały
wŁodzi,predestynowałymiastodoprzyjęciaimigrantów.
DlaRzeszyNiemieckiejsprowadzonodoŁodziok.40tys.urzędników
średniegoiwyższegoszczebla,zapewniającimnietylkobiura,aleimiesz-
kaniaonajwyższymstandardzie,uzyskanezwysiedleńłodzian-częśćznich
niepowróciła(Żydzi).OgólnaliczbamieszkańcówŁodzizmalałaookołopół
miliona.W1939rokuliczbatawynosiłaok.800tys.,w1945-300tys.,ale
jużw1946rokuwzrosłado50227.Od10grudnia1944r.do19stycznia
1945r.Łódźopuściłoponad60tys.mieszkańców(Niemcy)1;zwolniłysię
dalszemieszkania.Miasto,któreniemiałowyższychuczelni,uruchomiło
osiemszkółwyższych;zaczęłograćosiemteatrów;wkawiarnigmachunCzy-
telnika”zBorejsząmożnabyłospotkaćcałąplejadępisarzyipoetów.
WiększośćtraktowałaŁódźjakepizodniewartywspominania,cowidzimy
wwieluartystycznychautobiografiach.Albosłyszymy:szkołęukończyłem
wŁodzi,alemiastanieznałem,nielubiłem,alejakzobaczyłemfilmLeszka
SkrzydłoPałaceziemiobiecanej,touświadomiłemsobie,jakiepanujątutaj
możliwości.
TakzaczęłasiępracanadZiemiąobiecaną.Alejedenfilmnieprzemieni
stosunkudomiasta.Niebyłoiniemazintegrowanegośrodowiska.Łódźbyła
ijestdlaszczęśliwcówsypialniąWarszawy.Niesprzyjałototworzeniusię
środowisk,którebywczasachniespokojnychmogłyodegraćjakąśrolę.Naj-
bardziejzintegrowaneśrodowiskastudenckietworzyłyakademiki.Historycz-
5
