Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
AnnaSitkowa
Zgołaodmiennepobudkisprawiły,iżwtrzynaścielatpośmierciŁuka-
szaGórnickiego(152711603),jednegoznajwybitniejszychtwórcówrene-
sansowych,ukazałasięRozmowaoelekcyjej,owolności,oprawach,iooby-
czajachpolskichznastępującąadnotacjąnakarcietytułowej
66
:Teraznowo
wydanaprzezpotomkijego,zapobudkąumknieniatytułuiwłasnościAutora
prawdziwego
67
.
Owipotomkowiepisarza1synowieJaniŁukasz(158511651)1wyjaś-
niliwliściededykacyjnymz20sierpnia1616roku,żepublikująpracęojca
wreakcjinaliterackąkradzież,jakiejdopuściłsięszlachciczprzemyskiej
ziemi.NiewskazanyprzeznichpersonalnieJędrzejSuskizRodztwa(ok.
156011616)kilkamiesięcywcześniej(po21marca1616roku)wydrukował
podswoimnazwiskiemRozmowęPolakazWłochem
68
.Traktatten,wydany
przezŁukaszaojcaanonimowowlatachosiemdziesiątychXVIwieku,trafił
npodwielkichludzi[ł]rozsądek”(m.in.JanaZamoyskiego(154511605)),
którzychociażpochwalilizamysłautora,tojednakuznali,iżdziełokrytyku-
jącepodstawyustrojoweisądownictwoRzeczpospolitejniemożeliczyćna
akceptacjęszlachty.
Dzisiajjużwiemy,żebibliotekarzZygmuntaAugustawprowadziłdo
RozmowyPolakazWłochemzmiany,aleniezdecydowałsięjejponow-
nieoddaćdodruku.Nowąwersjętraktatuujawniliświatujegosynowie
niejakowbrewdecyzjiojcaiwbrewwłasnemumniemaniu,wyrażonemu
wprzedmowie,iżmimoupływulat,politycznedziełoautoraDworzanina
polskiegowdalszymciąguniemogłoliczyćnazrozumienieizyskanie
aprobatyczytelników.Oodstąpieniuodwolirodzicaiowydrukowaniu
znajdującejsięwjegopismachpoprawionejwersjidialoguprzesądziła
zatemkradzieżliteracka,którejofiarąpadłstarostatykocińskiw1616
roku.
Niemożnawykluczyć,iżwydrukowanienleżącejdotądodłogiem”Roz-
mowyPolakazWłochem,zainspirowałowlatachpóźniejszychŁukasza
syna,jużpośmiercibrataJana,dowydaniakolejnychmanuskryptówpozo-
stawionychprzezojca.W1637rokuukazałsiępierwodrukdziełapt.:Dzieje
wKoroniePolskiejzprzytoczeniemniektorychpostronnychrzeczy:odRoku
1538.ażdoRoku1572.przezJ.M.P.ŁukaszaGornickiego,Tykociń[skiego]
iWasilkowskie[go]Starostę,spisane.AteraznowowydaneprzezJ.M.Ks.
ŁukaszaGornickiego,Kanonikawileńskie[go]warmińskie[go]J.K.M.
66
NatematedytorskichlosówtwórczościGórnickiegozob.A.Sitkowa:„Liberiet
libri”.ZwydawniczychdziejówspuściznyŁukaszaGórnickiegowpierwszejpołowieXVII
wieku.W:Sarmackietheatrum.T.4:Studiaoliteraturzeiksiążcedawnej.Red.R.Ocie-
czekiM.Jarczykowa.Katowice2009,s.15137.
67
Pełnyopisedycjiwprzypisie24.
68
Por.A.Sitkowa:Wokółlistówdedykacyjnychwedycjach„RozmowyPolakazWło-
chem”ŁukaszaGórnickiegoz1616roku.nRocznikPrzemyski”2008,z.3,s.23134.
