Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
TeresaŻółkowska
TostykasięzinnymTo.Aletam,gdziemówisięTy,niemażadnejrzeczy.Tyzni-
czymniegraniczy.KtomówiTy,tenniemażadnejrzeczy,onniczegoniema.Lecz
znajdujesięwrelacji47.
Levinaspisze
KtośInnypojawiasięoczywiścieodrazuzgodniezesposobem,wjakiwytwarza
sięwszelkieznaczenie.KtośInnynależyprzezswąobecnośćdojakiegośkulturo-
wegozbioruirozświetlasięprzeztenzbiór,takjaktekstprzezkontekst.Ukazanie
sięzbioruubezpieczajegowłasnąobecność,onosamozaśsięrozświetlaświatłością
światła.ZrozumieniekogośInnegojestwięcnieodłączneodjakiejśhermeneutyki,
jakiejśegzegezy.(Ajednakzdrugiejstrony)Wszelkaepifaniakogośinnegozawiera
swewłasneznaczenie,niezawisłeodznaczenia,któreprzyjęłaodświata48.
AnalizującznaczenieracjiJa-Ty,Ja-Innydlapoznaniarzeczywistości
spotykamysięteżzpoglądem,że
RadykalnanieredukowalnainnośćInnegojestczymśnieodgadnionym,ajegoobec-
nośćjestczymś,coodstajeodzjawiskowegoporządkuświatarzeczy49.)Inny,bę-
dączupełnieróżnyodemnie,pozostajepozawszelkąkategoryzacjąrozumu50.)
Innyjesttranscendencją,tzn.przekraczamewłasnewyobrażeniaizdolnościrozumo-
wania,adekwatnośćmychodczućiintuicji.)obecnośćInnegojestnieuchwytna,
stądteżukazujesięjedyniejakoślad,asamaświadomośćnienadążazarzeczywisto-
ścią,wktórejdoświadczanejestspotkanie.Nimwakcierefleksjiuświadomięsobie
obecnośćInnego,jużjejniemaipozostajetylkośladtegocosięwydarzyło51.
Tyinnegoczłowiekaniemożebyćujmowanejakflto”przezwłączeniego
izamykaniewewłasnymimmamentnymświecieflja”52.
Opisującrelacjęzinnym,ważnejestteż,żeBuberiLevinasproponują
analizęnazewnątrzJa.Levinaspisze
tocoinne,jestzawszezewnętrzne,niezależne,dlategosprawiaopór,niemieszcząc
sięwuproszczonychschematachtegosamego53)relacjaJa-Typoleganapostawie-
niusięprzedistotązzewnątrz,toznaczyistotąkompletnieinnąinarozpoznaniujej
jakoinnej54.
Buberuważa,że
Tyujawniasięwprzestrzeni,alewprzestrzeniwyłącznegoNaprzeciw,zaścałaresz-
tamożebyćjedynietłem,zktóregosięonowynurza,aleniejegogranicączymiarą55.
Piszeteż,żeprawdziwydialogwymagaakceptacjiinnościdrugiego.)Wszystko
47M.Buber,Słowa-Zasady,przekł.K.Bukowski,Kraków1974,s.292.
48E.Levinas,Znaczenieasens,przekł.S.Cichowicz,LiteraturanaŚwiecie,1986,11-12,
s.263-264.
49B.Baran,Przedmowa,s.31.
50J.Tischner,Myśleniewedługwartości,Kraków2002,s.188.
51K.Wóycicki,InnyiBóg,Więź,1983,5,s.22-27.
52B.Baran,Przedmowa,s.29.
53B.Skarga,Filozofaróżnicy,PrzeglądFilozoficzny,1982,1,s.50.
54E.Levinas,Imionawłasne,s.26.
55M.Buber,OJaiTy,s.53.