Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ktosięboiwielkiego,złegofolku?
21
gomodernizmuideasztuki,kulturyiwiedzy[lore](rozumianejjakowiedza
wyspecjalizowana)aprioribyłałączonazwyspecjalizowanąklasąwykonawców
ipatronującychjejspołecznychelit.Byćkulturalnymoznaczałopoświęcaćsię
temu,coobecnienazywamysztukąwysoką,którauchodziławówczaszajedyną
sztukęgodnątegoimienia.Czasamizauważano,żetakżezwykliludziemają
swojeformyekspresji,którymprzyznawanojakąśwartośćestetyczną,aleby-
najmniejnieuznawanoichzasztukę21.Ideafolkloruwznieciłaswegorodzaju
kopernikańskąrewolucjęwpercepcjiestetycznej.WkońcuHerderobsobaczył
artystycznąpoezjęjakosztucznąKunstpoesie,dziękiczemustałosięmożliwe
wyobrażenie,żelud,różniącysięodelitiwyspecjalizowanychartystów,może
miećswojąwłasnąpoezję,kulturęisztukę.
Tenprzełomwdowartościowaniuludowejekspresjikulturowejniebyłbytak
zapalny,gdybyniedokonałasięjednocześniezmianawwartościowaniupolitycz-
nejwładzy.Wcześniejpolitykabyłarozumianazasadniczojakokwestiarządzenia
państwem;dotyczyłatego,wjakisposóbpaństwomożebyćnajlepiejrządzone,
anietego,jakludzietworząspołeczeństwoniezależnieodpaństwalubjakzmu-
szająpaństwodotworzeniaspołeczeństwatak,jaksamichcielibyjeskonstru-
ować.Globalnafalarewolucji,którawezbraławdrugiejpołowieXVIIIwieku,
przyniosłainnąwizjępolityki-ufundowanejnawoliluduiukierunkowanej
naznalezieniemożliwienajlepszychsposobówjejustalaniaizapośredniczania.
Folklor,jakopośrednikgłosuludu22,byłnajlepszymśrodkiemwyrazutej
woli.Jeżeliwięcruchpolityczny(wobrębierządulubpozanim)posługiwałsię
środkamiwyrazuorganiczniezłączonymizfolklorem,mógłtwierdzić,żejest
wyrazicielemwoliludu.Innymisłowy,folklorpojawiłsięjakomocneżądanie
[claim].Żądaniełączeniapolitykizludemmożebyćtakżeżądaniemobjęcia
rządów,nieżądaniempowierzenialudowijakiejśczęścilokalnejwładzy,uczy-
nieniagojednymzwielupotencjalnierządzących,ależądaniemufundowania
politykinawoliludu,wobecktórejwszystkoinnesięnieliczy.Folkloryści,którzy
uznająludowość[folkness]folkloru,uznającoświęcejniżtylkoistnieniepewnego
rodzajunzróżnicowanej”indziedziczonej”ekspresji,któraistniejewnmałych
grupach”ijestopartanaoralnościwopozycjidoekspresjipisanejitd.Tacy
folkloryściuznająrównieżzwiązekfolkloruzsiłąludu,którajestwiększaniż
siłajakiegokolwiekinnegolewiatana.Pracafolkloruujmujeprzestrzeńpomiędzy
ludeminpotentia,jakoteoretycznąpodstawąpolityki,iwładząludujakopote-
stas.Pozbawionyniegdyśgłosuludpojawiasięwfolklorze.Topojawieniesię
ludumożebyćczymśdobrymlubnie.Rozważniejestobawiaćsięwładzyludu,
21
Por.N.Elias:TheCivilizingProcess.Przeł.E.Jephcott.Oxford1994[wyd.pol-
skie:N.Elias:Oprocesiecywilizacji.analizysocjo-ipsychologiczne.Przeł.T.Zabłudowski,
K.Markiewicz.Warszawa2013];G.Boas:VoxPopulli.EssayintheHistoryofanIdea.Baltimore
1969.
22
NaprzykładJohannGottfriedHerderzatytułowałswojąprzełomowąkolekcjępieśnifolk-
lorystycznych:TheVoiceofthePeopleinSong[nGłosluduwpieśniach”].
