Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
MagdalenaBanaszkiewicz
NaukowychiUniwersytetuLatającegowWarszawie.W1910rokuotrzyma-
łastypendiumKasyim.Mianowskiego,którepozwoliłojejkontynuowaćna-
ukęwWielkiejBrytanii,dokądwyjechaławtymsamymczasie,coBronisław
Malinowski.PorokuspędzonymnakursieetnologicznymSeligmanawLondynie
CzaplickaprzeniosłasiędoSzkołyAntropologiiwOxfordzie,gdziedostałasię
podskrzydłaRobertaMaretta.Towłaśnieonukierunkowałjejzainteresowania
badawczewstronęSyberii,biorącpoduwagęto,żeCzaplickamapotrzebnekom-
petencjejęzykoweiznajomośćtamtejszejkultury.Badaczkapodjęławyzwaniei,
wykorzystującźródłarosyjskieipolskie,przedstawiławmonografiiAboriginal
Siberia.AstudyinSocialAnthropology(ClarendonPress,1914)ówczesnystan
wiedzynatematludówsyberyjskich.Idączaciosem,w1915rokuudałojejsię
zorganizowaćekspedycjęnaSyberięwceluzbadaniaspołecznejifizycznejantro-
pologiiTunguzów(Ewenków)orazzebraniakolekcjietnograficznejdlaMuzeum
PittaRiversawLondynie.Wrocznejwyprawietowarzyszyłyjejpoczątkowotrzy
osoby,potemkontynuowałająwspólniezamerykańskimstudentemHenrym
Hallem.Popowrocie(utrudnionymdziałaniamiwojennymiikłopotamifinan-
sowymi)doWielkiejBrytanii,zostałapierwsząkobietąwykładowcąwOxfordzie,
gdziew1916rokuobjęłastanowiskoDudley’aBuxtona,któryzostałpowołany
doarmii.
Próczkilkuartykułówiodczytówwymiernymefektemsyberyjskiejwyprawy
stałasięksiążkaMójroknaSyberii(raportzbadańnigdyniezostałukończony).
PublikacjaukazałasięwwydawnictwieMillsandBoon,wramachpodróżniczej
seriinMyYearś”
.Skierowanabyładoszerokiegokręguodbiorcówimiałacha-
rakterpopularyzatorski,cobynajmniejnieprzekreślałojejbogactwawwarstwie
merytorycznej.Czaswydaniaksiążkizbiegłsięzeszczytowymokresemkariery
Czaplickiej.Niestety,w1919roku,popowrocieBuxtonazwojnybadaczkazo-
stałazmuszonadoposzukiwanianowejposady.Niefortunnezbiegiokoliczności,
problemyfinansoweorazbrakwsparciainstytucjonalnegogwarantującegosta-
bilnośćkarieryzawodowejdoprowadziłyostatecznieCzaplickądodramatycznej
śmiercisamobójczejw1921roku.Tasilnainieprzeciętnakobieta,pierwszabiała
eksploratorkabezkresnejtundrysyberyjskiej,przegrałakonfrontacjęzobcością
Zachodu,któremuniezdołałaudowodnićswojejwartości.
Biografiaantropolożkipokazuje,żemierzeniesięzobcościąkulturową,spo-
łeczną,ideowąnieodbywałosięwyłączniepodczasbadańterenowych.Podobnie
jakMalinowski,Czaplickamusiaławejśćwobceintelektualnieśrodowisko,
zinnymitradycjami,aprzedewszystkimzinnymjęzykiem.Wjejprzypadku
zadanietymtrudniejsze,żebyłakobietą.Coprawda,wtymczasiewWielkiej
Brytaniistudiującekobietyniebyłyzjawiskiemtakrzadkim,jakwPolsce4,ale
4
NastanowiskoasystenckienaUniwersytecieJagiellońskimpierwszakobietazostałaprzy-
jętaw1904roku,aledokońcamiędzywojniazaledwiepiętnaściekobietuzyskałohabilitację.
Zob.U.Perkowska:KobietywUniwersytecieJagiellońskim.nForumAkademickie”1999,nr7-8.
http://forumakad.pl/archiwum/99/7-8/index.html[datadostępu:17.03.2016].
