Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Studiaomediach,kulturzeikomunikacji
systemówjakofunkcjonującynazasadzieopozycjiorganizm:miasto-wieś,cen-
trum-peryferia.Stosunekdośrodowiskapojmowanyjesttuwedługschematu
wejście-wyjście,strukturysystemutoregułytransformacji.Funkcjetotrans-
formacjezmieniającestruktury23.Pozyskiwanieinformacjidokonujęsiędrogą
określaniaróżnicymiędzysystememaśrodowiskiem.
Systemywytwarzająopisysamychsiebie(elementów,operacji,jednościsys-
temu)24.Określającswojecechywróżnicydootoczeniaużywajątakichwielkości,
jaktożsamośćiróżnica.Sposóbrozumieniapodmiotowościjestoczywiścieinny
niżwhumanistyce.PodmiotowośćrozumianajestprzezLuhmannajakoele-
ment,proceslubsystem.PrzezwielewiekówświatpostrzeganybyłjakoUniver-
sitasrerum25,awswymprzemijaniujakonatura.To,comiałowymiarboskości
świata,określanowśredniowieczujakonaturę.Człowiekjednakwswymroz-
wojustopniowoodrywasięodświatarzeczy.Tooderwaniejestrozpatrywane
wkontekścieświadomościkartezjańskiej26.Wrazzupadkiemwielkichsyste-
mówfilozoficznychpojawiasiędwudziestowiecznykryzysmetodologiinauk,
wyrażającysiękrytykąjęzyka,sceptycyzmempoznawczymantropozofiiczy
próbąodzyskaniawewnętrznejjednościczłowiekawfilozofiitwórczości.Zdru-
giejstrony,światkomunikacjispołecznejukierunkowanyjestnaróżnorodność
tematycznąiformalną.DziałającywpierwszejpołowieXXw.Parsonsbuduje
swojąteorięwoparciuokonserwatywneujęciekultury.Niejestzainteresowany
procesamiwielokulturowości.Jednostkazjejtradycyjnymsystememwartości,
którywywierazasadniczywpływnasystempsychicznypodmiotudziałającego,
niewątpiwodziedziczonezasady.Wręczsąoneniezbędnedlaprawidłowego
funkcjonowaniaprocesówdecyzyjnych.WujęciuParsonsadziałaniejestracjo-
nalne,ponieważwynikazwłaściwościwrodzonychumysłu-socjologbudujeswą
teorięnapodstawiezałożeniaoistnieniudanychrozumowychodzawsze-tak
zwanychkategorii,stanowiącychpodstawędokonywanychsądów,azatemwy-
borówzsferzedziałania.Luhmann,podejmującdyskusjęnadzastanym,tradycyj-
nympojęciemsensu,próbujezjawiskomleżącympozasferąaprobowanąirozu-
mianąprzeztradycyjnespołeczeństwo,nadaćcechęracjonalności.Relatywizując
pojęciewartości-sprowadzającjedopoziomupodtrzymaniafunkcjisystemu-
poszerzaznaczniepojęcieracjonalności,ażdogranictego,copoznawalne.
23Por.ibidem,s.16.
24Por.ibidem.
25Czylijakorzeczzbiorowaskadającasiązrzeczypojedynczych.Por.ibidem,s.66.
26Takteżrozumiećmożnarozwójpodmiotowościizatemduchowościjakorównoległy
zopanowywaniemprzezczłowiekanatury,podporządkowywaniemjejswoimcelom.Postęp
tojednocześniewyobcowaniesięidystanswobecsiłprzyrody.
18
