Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Studiaomediach,kulturzeikomunikacji
AGIL
Aadaptation,czyliadaptacja(np.systemygospodarki,nauki,obronyzpewnia-
jąceprzetrwanie);
Ggoalattainment,czyliosiąganiecelów(np.systemypolityczne);
Iintegration,czyliintegracjawewnętrzna(np.systemyoświaty);
Llatency,podtrzymywaniewzorówiredukowanienapięć(np.systemykultury).
Wokółkażdejztychfunkcji28wytwarzasiępodsystem.Każdyznichzkolei
dzielisięwanalogicznysposób.Podsystemyniżejpołożonezapewniająwyż-
szymenergię,zasoby,środki.
WedługParsonsa,systemyewoluująiróżnicująsię,aponadtodoskonaląswoje
funkcjonowanie.Ciąglepowstająnowesystemy.Wtokuewolucji,zdaniemPar-
sonsa,społeczeństwaprzechodząprzezkolejnestadiarozwojowe.Nowocze-
snośćcechujerozwiniętywpełnipodziałnaczterypodsystemyfunkcjonalne
(AGIL),dominującarolagospodarki,rozwiniętysystememprawny,jakosystem
koordynacjiikontroli,systemstratyfikacjiopartynakryteriumosiągnięć.Jest
onrozwiniętąsieciąbezosobowychizłożonychrelacjispołecznych.
Parsonsodwołujesiędoelementucelowości,obecnegowcałejprzyrodzie.Już
Arystotelessformułowałzasadęentelechii,Kantformalnązasadęcelowości
przyrody.Nowszekoncepcjeuwzględniałyzjawiskadopasowania,selekcji,za-
chowaniaorganizmu29.
KategorieParsonsa
Parsonsopierasięnakantowskimzałożeniu,żepoznanieniejestmożliwebez
pośrednictwakategorii,czyliczystychpojęćrozumu30.
28ParsonsjestzwolennikiemteoriiBronisławaMalinowskiegoiAlfredaRadcliffe-Browna.
Funkcjonalizmwichujęciudążydowyjaśnieniazjawisk,faktówiprocesówspołecznychpo-
przezfunkcje,jakiespełniająwkulturzedanegospołeczeństwa.
29Por.KaczmarczykMichał:Wstępdo:ParsonsTalcott:Systemspołeczny,op.cit.,s.XIII.
30Taksądzinp.RobertMerton.JakpiszeIlonaGołębiewska:nwedługMartonadążenie
przezParsonsadopełnegosystemupojęćmożezostaćuznanezaprzedsięwzięciedaremne
imającemizernewyniki,ponieważbadaniatestanowiątakzabawneprzedsięwzięcieitak
samoniewieleobiecują,jaktewszechobejmującesystemyfilozoficzne,któreposzływzasłu-
żonezapomnienie.WedługMertonapoglądytakichsocjologów,jakParsonsniesąteoriami,
leczsystemamifilozoficznymi”,[w:]GołębiewskaIlona:FunkcjonalizmstrukturalnyTalcotta
ParsonsaineofunkcjonalizmRobertaMertona–próbaporównania,http:ilonagolebiewska.
bloog.pl/id.6517092[1.02.2014,g.9:00].TakżeRichardMunchwksiążceTheoriedesHan-
delns.ZurRekonstruktionderBeitragevonTalcottParsons,EmileDurkheimundMaxWeber,
wyd.Suhrkamp,Frankfurt/M.1982.
20
