Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Studiaomediach,kulturzeikomunikacji
DlaParsonsa,jakwspomniano,czynnikiemuspołecznieniajestdziałanie.Stwo-
rzonyschematpojęciowyAGIL,któremuodpowiadająwsensiefilozoficznym
kantowskiekategoriepoznawcze,tonicinnegojakmodelmetapoznawczychka-
tegoriikulturowych.Umożliwiająoneobiektywizacjęwspólnegodoświadcze-
nia,zrozumieniemotywówdziałaniapoprzezinterpretacjeichznaczeniawkon-
tekściestrukturydziałania.DziękiswemupostkantowskiemumyśleniuParsons
przechodzizpoziomurozwiązywaniaproblemówpraktycznychnapoziom
opisutychproblemówiwyjaśniania,jakjednostkijerozwiązują.Przyznaje,że
istniejąpewnestałewzorcerozwiązywaniaproblemówdziałania.Parsonsnie
analizujeprzytymproblemówdziałającego.AnalogiędofilozofiiKantadostrzec
możnatakżewksiążceParsonsaTheStructureofSocialAction.Nawzórkatego-
riikantowskichformułujesocjologjednoznaczneibezdyskusyjnezałożenie,iż
istniejeporządekspołeczny.Parsonszakładaświadomedziałaniepodmiotu,
uktóregopodstawleżypojęcieporządku.Relacjemiędzyludzkieujmowanesą
natejzasadziewporządekprawny.Jestondlaamerykańskiegosocjologatylko
obrazempostawmoralnychdominującychwspołeczeństwie,tymsamym
przedmiotemświadomościzbiorowej.Padapytanieoobiektywneistnieniewar-
tościmającychnormatywnywpływnaludzkiedziałanie.Socjologwyróżnia
dwieformyporządkuspołecznego-faktycznyinormatywny.Opisujerelacje
międzynimi.Porządekfaktycznypojawiasięwsposóbniezależnyodintencji
osóbuczestniczącychwnim.Obserwujemynacodzieńjegoprzejawy.Zachowa-
nieuporządkowane-staniewkolejce,sięganieponumerekdolekarza-jest
świadomymwyboremludzidziałającychracjonalnie.
Porządeknormatywnypowstajepoprzezorientacjępodmiotównawspólne
normy.Jesttoformaniepisanegoporozumienia.Porządekfaktycznyniemoże
istniećbezporządkunormatywnego,którygozabezpiecza.WTheStructureof
SocialActionParsonsanalizujedziełaklasykówsocjologii.Stawiapytanieoge-
nezęporządkównormatywnych,zatemogenezęspołeczeństwajakotakiego.
ProblemgenezynormiwartościpojawiasięuEmilaDurkheima,AlfredaMars-
halla,VilfredoParetoiMaxaWeberaiprzezwszystkichujmowanyjestpodobnie.
Wskazujetonakonwergencję-zbieżnośćnawielupoziomachanalizy33.
WswychrozważaniachnatematbazowychoperacjiuspołeczniającychParsons
zainspirowanybyłtwórczościąThomasaHobbesa.WLewiatanieHobbesprzed-
stawiłobraznaturalnego-jegozdaniem-stanuspołecznego.Ludziekierująsię
wswympostępowaniukalkulacjąstratizysków.Społeczeństwopowstajewwy-
nikuwojnywszystkichzewszystkimi.Panujestannieustającegozagrożenia.
Wojnęwszystkichzewszystkimizakończyćmożna-wedługHobbesa-jedynie
ustanawiającpanującegonadwszystkimwszechmogącegoLewiatana.
33Por.KaczmarczykMichał:Wstępdo:ParsonsTalcott:Systemspołeczny,op.cit.,s.XXVII.
22
