Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AndrzejChodubski:Autorytaryzm…
13
którzysytuująsięwprzestrzenipogardy,c)myśleniezapomocąstereotypów,
postępowanieemocjonalne,odrzucaniezachowańidziałańwysokoracjo-
nalnych,wiarawprzesądy,uleganiemistycyzmowi,d)kultsiły,twardości
postaw,zachowań;eksponowaniedychotomii:panowanie1podporządkowa-
nie,e)projekcjawłasnychwizjinaświatzewnętrzny,postrzeganiegojako
chaosu,któremunależysięprzeciwstawić,f)destruktywność,cynizm,nie-
chęćdootaczającejrzeczywistościpolitycznej1buntwobecwładzy.
Zwyklejednostkiautorytarneulegająfikcjiwprzestrzenispołeczno-
politycznej,naprzykładcharakterystycznajestidentyfikacjazsytuacjami,
zdarzeniami,wktórychdanajednostkanieuczestniczyła,czyteżprzypisy-
waniesobiecech,którychjednostkanieposiada.Częstymzjawiskiemoso-
bowościautorytarnychjestuprawianieprojekcji,tj.przenoszeniewłasnych
cechnegatywnychnaoponentów.Ujawniająoneteżreakcjeupozorowane,
czyliukrywająprawdziwemotywydziałania,aprzypisująsobiepożąda-
nespołeczniewizjesiebiesamych.Jednostkiautorytarnecechujenierzad-
kosubstytucjawyrażającasięwsublimacjibądźkompensacji.Zjawiskate
polegająnaświadomymminimalizowaniupotrzeb,aspiracjiidążeń,których
danajednostkaniejestwstaniezrealizowaćczyosiągnąć,bądźświadomym
odwracaniuodnichuwagi,akoncentrowaniusięnainnejsferzeaktywności,
naprzykładniespełnieniesiępolitycznerekompensowanebywawróżnych
postaciachtwórczościartystycznej.Niezaspokojeniewsferzefikcjirozbudza
uosobowościautorytarnejsferęmarzeń,dlategojednostkitegotypuokreśla
sięmianemwielkichmarzycieli
5
.
Zauważasię,żejednostkaocharakterzeautorytarnymnieuznajeegalita-
ryzmu,wewnętrzno-zewnętrznyimperatywnakazujejejstosowanieciągłego
podziału,prowadzącegowkońcudopostawbliskichsegregacjiidodys-
kryminowaniainnegoczłowieka.Wżyciukulturowymujawniasięsyndrom
osobowościautorytarnej.Tworzągotakieelementy,jak:konwencjonalizm,
mocneprzywiązaniedodrobnomieszczańskiegosystemuwartości,autory-
tatywnapodległość;brakkrytycyzmuwobecwyidealizowanychautorytetów
własnejgrupyspołecznej,agresywnewyszukiwanieautorytetu,tendencjado
wyszukiwanialudzinaruszającychwartościikonwencje,myśleniestereoty-
pami,dążeniedosiłyibrutalności,destruktywnośćicynizm
6
.
Wedługustaleńpsychologiispołecznej,osobowośćautorytarnacharak-
teryzujesięsztywnościąpoglądów,nietolerujesłabości(aniusiebie,ani
uinnych),przejawiasilnąskłonnośćdokarania,jestpodejrzliwa,ateżma
dużyrespektdlawładzy.Nasyndromautorytaryzmuskładająsiętakie
elementy,jakdominacjaipodporządkowanie,siłaisłabość,bezkrytyczne
5
A.Chodubski:Jednostka,naród,państwo.W:Wprowadzeniedonaukiopaństwie
ipolityce.Red.B.Szmulik,M.Żmigrodzki.Lublin2002,s.1381139.
6
F.Ryszka.Państwostanuwyjątkowego.Wrocław1974,s.101.
