Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Teoriapolityki
posłuszeństwo,szacunekdlaosóbsilniejszychiposiadającychwładzę,dog-
matyzmistereotyp,nietolerancjawobec„obcych”,konwencjonalizm,kon-
formizm,imitacjonizm,nieelastyczność,uniformizm,punitywizm,mito-
logizm
7
.Wanaliziegenezyautorytaryzmuzwracasięuwagęnawpływ
rodziców,tj.siłę„kastrującejmatki”i„karzącegoojca”,manipulujących
miłością,represjąiakceptacją.
Pojęcieautorytaryzmujestczęstoodnoszonedoideologiipolitycznej.
Definiujesięrzeczywistośćpolitycznązorientowanąnakształtowaniebez-
względnegoposłuszeństwaobywateli.Zauważasię,żeautorytaryzmgeneru-
jąkryzysyujawniającesięwdemokratycznymparlamentaryzmie,zwłaszcza
wopozycjidoliberalnegomodelupaństwa.Ujawniasięonwodchodzeniu
odurzeczywistnieniademokratycznychzasadwprocesiedecyzyjnymidys-
trybucyjnym.Wtakiejsytuacjinośnestająsięhasłaopotrzebiefunkcjono-
waniasilnejwładzy.
Pojęciaautorytaryzmuitotalitaryzmusąodczytywanewżyciupolitycz-
nympejoratywnie.Identyfikujesięjezbrakiemswobódspołecznych,żywio-
łowymmilitaryzmem,prześladowaniami,zosobądyktatora,przezczęść
społeczeństwauwielbianego,aprzezinną1nienawidzonego.Akceptuje
sięprzytymsilnąegzekutywę,antydemokratyzm,antyliberalizm,antyin-
dywidualizm,monopartyjność,cenzurę,awniektórychsferachżyciaterror.
Autorytaryzmjakomodelsprawowaniawładzyujawniłsięwholistycznej
postaciwXXwieku
8
.
Definiującautorytaryzm,uznajesięmiędzyinnymi,żesątorządyniepod-
legającekontrolispołecznej,azorientowanenawymuszaniebezwzględnego
posłuchuwobecwładzy;niezależnieodhistorycznychczypatologicznych
deformacjiujawniasięwnichkoncepcjaniekontrolowanegoprzywództwa
9
.
Autorytaryzmjakosystemżyciakulturowo-cywilizacyjnegocharaktery-
zujądopełniającesięzjawiskaiwartości:psychologiczne(psychologiapolity-
kiiwładzy),instytucjonalne,aksjologiczne.Wkontekścietymwładzaauto-
rytarnajestdyspozycjąposłuszeństwawobechierarchicznychprzełożonych.
Awtymwyjątkowajestautorytarnaosobowośćwładzy1doświadczenie
życiapolitycznego,poczuciewyjątkowościinieomylności,nietolerowanie
wszelkichformsprzeciwuikrytyki.Wwykonywaniuwładzy(rządzeniu,
administrowaniu)ujawniasięapodyktycznośćwiążącasięzestosowaniem
kar.Władzaskupiasięwrękachjednejosoby(lubgrupyosób)nieuwzględ-
niającejwswymdziałaniuopiniipublicznej.Ujawniająsięwtymwzględzie
formysprawowaniawładzypaństwowejjakomiędzyinnymidespotyczne
dyktaturyjednowładztwa,totalitaryzmu,tyranii.
7
W.Nowak:Politologiestrukturedukacyjnych.Wprowadzenie.Bydgoszcz2000,s.69.
8
B.Szmulik,M.Żmigrodzki:Autorytaryzmitotalitaryzm.W:Wprowadzeniedonauki
opaństwie…,s.119.
9
J.Turowski:Wielkiestrukturyspołeczne.Lublin1994,s.123.
