Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AndrzejChodubski:Autorytaryzm…
17
Zwykleniesąonedużepodwzględemzajmowanegoterytoriumiposiadają
wyraźnieokreślonąinfrastrukturęspołeczną,będącąistotnymczynnikiem
integracjidanejspołecznościwsferzeżyciazarównokulturalnego(zwycza-
jów,obyczajów,edukacji,ochronyzdrowia,spektakliiwypoczynku),jak
igospodarczego
14
.
Władziedemokratycznymprawniezagwarantowanajestmożliwość:
1)stymulowaniaaktywnościpolitycznejobywateli,2)powierzaniastanowisk
życiapublicznegowdrodzewyborów,3)tworzeniaszerokiejskaliizakresu
instytucjonalizacjiżyciakulturowo-cywilizacyjnego,4)prowadzeniakontro-
liobywatelskiejnaddecyzjamipolitycznymiwładz,5)przestrzeganiaładu
konstytucyjnegoiprawnego.
Wautorytaryzmiepoddajesiękrytycezałożeniaładudemokratycznego,
awtymzasadyfunkcjonowaniapodstawowychinstytucji,naprzykładpar-
lamentu,idziałanienarzędziprawnych(rywalizacyjnewybory,partiepoli-
tyczne,istnienieopozycji).
Wsystemiedemokratycznymrywalizująodostępdowładzypartiepoli-
tyczne.Autorytaryzmodrzucapluralizmoraztolerancję;partiepolityczne
niestanowiąopozycjidlarządzących,nieprzewidujesięwyborówrywa-
lizacyjnych.Wsystemachdemokratycznychwładzęustawodawcząspra-
wujewpaństwiejedno-lubdwuizbowyparlamentwybieranywwyborach
bezpośrednichlubpośrednich.Wsystemieautorytarnympierwszeństwo
wrządzeniupaństwemmarząd.Obywatelepodporządkowująsiędecyzjom
organówpaństwowych.Sprawowaniewładzyzorientowanejestnabudowę
szacunkuiposłuszeństwadlarządzących.Niedopuszczasięwtejprzestrze-
nidoujawnianiasięopozycji.Kształtujesiępasywnośćspołeczeństwa.Rząd
powierzasięjednostkom1autorytetom.Autorytettenugruntowanyjest
przeztradycyjnepodmiotywyznanioweireligijnecechującesięszczegól-
nymstosunkiemdoautorytetów.Wrzeczywistościdemokratycznejgłowa
państwajestwyłanianawwyborachbezpośrednichlubpośrednich,rządjest
odpowiedzialnyprzedparlamentemlubgłowąpaństwapodobniejaktere-
noweorganywładzyiadministracjipaństwowej.Cechącharakterystyczną
tegosystemujestkadencyjnośćielekcyjność.Jegomodelukształtowałsię
wXIXwieku.Obecnieuznajesię,żejestonprzestarzaływobecwyzwań
współczesnejrzeczywistościkulturowo-cywilizacyjnej.Przedewszystkim
zmieniłysiępowołanieizadaniapartiipolitycznych.Zauważasię,żepartie
politycznestawiająwłasnepotrzebyprzedinterespaństwaispołeczeństwa.
Nierealizujązwykleobietnicwyborczych.Wstabilnychsystemachpoli-
tycznychprogramyposzczególnychpartiiróżniąsięodsiebiewniewielkim
stopniu.Przytymnieujawniająsięzainteresowaniasprawamistrictepoli-
14
A.Chodubski:Lokalizmpodciśnieniemunifikacjiświata.„PieniądzeiWięź.Kwartal-
nikNaukowy”2002,nr1.
