Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JacekDerek:Ideałnowegopaństwa...
29
rewolucyjnychbędzieichimmanentnącechą.Tenfaktniepowinienjed-
nakprzesłaniaćinnegofaktu;bardziejpodstawowego,naktóryzwróciłuwa-
gęAlexisdeTocqueville.PisałwpołowieXIXwieku:nOdupadkucesarstwa
rzymskiegoniewidzianonaświecietakwielkiejwładzy.DopieroRewolucja
stworzyłatęnowąpotęgę,alboraczejwyłoniłasięonaniejakosamoistnie
zruin,będącychdziełemRewolucji.Rządy
,jakieustanowiła,sąbardziejkru-
che,toprawda,alestorazypotężniejszeodwszystkich,jakieobaliłav50.
DialektykaRewolucjipolegałanatym,żenpocząwszyod1792roku,
Rewolucjazaczyna1jakmówilisamirewolucjoniści1»pożeraćwłasne
dzieci«iżywićsięnegacją,nieustannymwymyślaniemnowegoprzeciw-
nika.Wroku1793okazujesię,żeRewolucjaniepotrafijużżyćbezwro-
ga.[...]Zapewnepoczątektegozapośredniczonego,negatywnegoetapu
najlepiejwskazujemoment,kiedy[...]kończąoneokrestwórczyirozpo-
czynająwalkęosamokontynuację,awistocieosamoprzetrwaniev51.Re-
wolucjaustanawiawolność,alenakażdymnowymetapiejejrozwojuoka-
zujesię,żetawolnośćnigdynieosiągastanuzadowalającego.Zawsze
możnanpogłębićvprocesurzeczywistnianiasięwolności.Rewolucjoniści
oskarżalitychspośródprzedstawicieliludu,którzy1jakpisałJ.Marat
1npozdobyciuBastyliiuzyskalibezpieczeństwoosobisteibezpieczeństwo
mienia,ajużsercaichotworzyłysięnanowodlawszystkichniskichuczuć,
którezawszewnichżerowałyv52.nPochódrównościvbyłstałymelementem
retorykirewolucyjnej.nUmysłynabrałyrozpęduiniezatrzymająsięaż
ucelu,arozwagamusiniechybniedoprowadzićjedopierwotnejrówności
prawstanunatury[...].Otóżrównośćprawpociągazasobąrównośćpo-
siadaniav53.Nadtotrzebazauważyć,iżnajuboższawarstwaspołeczeństwa
jestnbliższa[...]stanowinaturyv54.
Dziełoposzukiwaniasymptomówzławpaństwiemusiałodokonywać
sięwjakiśsposób,posługiwaćsięokreślonymintechnikamiv.Dlatego
wpraktycerewolucyjnejpojawiłysiętzw.certyfikatypostawyobywatel-
skiej.Byłyonewykorzystanejakoelementrepresji.Szukanobowiemnpo-
dejrzanychv.Najpierwwsobiesamych,potemwinnych.Spiseknzagrani-
cyvbędzieodtądstałymelementemrewolucyjnejlogiki.nZagranicausiłuje
wciągnąćdospiskuwszystkichludziniezadowolonychi,jeślitomożliwe,
pogrążyćnaswoczachświatapoprzezskandaleiintrygi.Popełniasięokru-
cieństwa,byoskarżyćonieludiRewolucję.Wszelkiezło,jakiewidzimy,
jestciąglejeszczedziełemtyranii,atymczasemonaoskarżaoniewolnośćv55
50A.deTocqueville:Dawnyustrójirewolucja.Kraków1994,s.38.
51H.Arendt:Orewolucji...,s.70.
52J.P.Marat:Pisma...,s.117.
53Ibidem,s.131.
54Ibidem,s.133.
55A.L.deSaint-Just:Wybórpism...,s.1101111.
