Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Ubóstwo,marginalizacja,wykluczeniespołeczne…
J.M.Keynesniewewszystkichproponowanychprzezsiebierozwią‑
zaniachbyłoryginalnympionierem,nieonwymyśliłnaprzykładinter‑
wencyjnezatrudnianiebezrobotnychwramachrobótpublicznychjako
sposóbzwalczaniabezrobocia1takiepropozycjeformułowałjużna
przykładThomasRobertMalthus(176611834).ZasługąKeynesabyło
jednakdostrzeżenieiekonomiczneuzasadnienietegotypuinterwencjo‑
nistycznychposunięć,jakrównieżuczynienieznichsprawnegonarzędzia
dozwalczaniakryzysówgospodarczych.Przedstawicieledoktrynyliberal‑
nejzkoleidługoprzeciwstawialisięorganizowaniuprzezpaństworobót
publicznych,gdyżuważalitakiedziałaniezakrótkowzroczne,przynoszące
tylkochwilowozwiększonezatrudnienie
41
.Wkonsekwencjiutrwalałoono
1ichzdaniem1bezrobocie,przyciągająckapitałdoinwestycjinieren‑
townych.
WielkimproblememwładzWielkiejBrytaniiwokresiebudowania
zrębówwelfarestatebyłozdobycieśrodkównafinansowaniepolitykispo‑
łecznej.Krajzniszczonybyłwojną,zadłużony,astanposiadaniabrytyjskie‑
goimperiumkolonialnegozdawałsiękurczyćzbłyskawicznąszybkością.
Wtychwarunkachzdecydowanosięnarealizacjęelementówgospodarki
centralistycznej,nacjonalizację1przeprowadzonąwwieludziedzinach
życiagospodarczego,jakrównieżpodwyżkępodatków.Wśródupaństwo‑
działaniapaństwa,któreprowadziłybydowzmożeniategopopytuitymsamym»nakręcania
koniunktury«.[ł]Wwarunkachgospodarkikapitalistycznejobjętejkryzysemproponowano
dwarodzajetakichśrodków:
1pośrednie;
1bezpośrednie;
Środkipośrednieobejmowały:
1kontrolowanezwiększanieilościpieniądzawobiegu(kontrolowanąinflację);
1progresywneopodatkowaniewysokichdochodów;
1zwiększanieświadczeńsocjalnych(m.in.nabezrobotnych);
1obniżaniestopyprocentowejodoszczędności.
Wszystkiewymienionedziałaniamiałyprowadzićdozwiększeniapoziomuinwesty‑
cjiiwzrostupopytukonsumpcyjnego,ograniczałybynatomiasttendencjedooszczędzania
ilokowaniapieniędzywpapierachwartościowych.
Środkibezpośredniepolegaćmiałynaorganizowaniurobótpublicznych,czyliprowadze‑
niuróżnegorodzajupracużytecznych,finansowanychzeskarbupaństwa,wceluzatrudnie‑
niabezrobotnych.Robotyteniepowinnyjednakprowadzićdozwiększeniapodażytychdóbr
iusług,którychilośćjestjużwystarczająca,powinnynatomiast,przezwzrostzatrudnienia
inapływ„nowych”pieniędzynarynek,uruchomićpopyt.Państwapodejmowałyteżbez‑
pośredniądziałalnośćgospodarcząwewłasnychprzedsiębiorstwachitworzyłyswójsystem
własności(tzw.etatyzm,zfranc.l’état1państwo).Wróżnychkrajachdziałaniatemiały
różnorodnycharakter,uzależnionyodstopniarecesji,ogólnejsiłypaństwa,ustrojuicelów
politycznychwarstwrządzących”.J.Szpak:Historiagospodarczapowszechna.Warszawa
2003,s.261.
41
Por.A.Jabłońska:Teoriekeynesistowskie.W:Podstawyekonomii.Red.R.Milew‑
ski,E.Kwiatkowski.Warszawa2005,s.3781382.
