Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
MARIAHALAMSKA
bystrukturaprodukcjigospodarstw.Mogłyonepozwolićsobienawycofanie
sięzrynkuoraztylkoczęściowesamozaopatrzenie,gdyżaż92%znichposiada
inne,pozarolniczedochody.Dziękitemuzyskałyautonomię,którajednakniema
nicwspólnegozautonomiągospodarstwachłopskiego.Dlategoteżnazywamte
gospodarstwaquasi-chłopskimiitraktujęjejakospecyficznywytwórpolskiego
„końcachłopów”(Halamska2004).
Zmianysposobuintegracjizrynkiemorazprzeobrażeniaobszarugospodarstw
współgrajązesobą.Związkizrynkiemumacniająprzedewszystkimgospodar-
stwanajwiększeiekonomicznienajsilniejsze,którychwłaścicieledążądopo-
większeniawykorzystywanegoobszaru,majątkuiintensywnościprodukcji.
Zkoleiwgospodarstwachmniejszychsłabnązwiązkizrynkiem.Ichwłaściciele
odchodząodkomercyjnejlogikifunkcjonowania,upraszczająciograniczając
produkcjęorazredukującwykorzystywanyobszar.Sątogospodarstwasytuujące
sięnaschyłkowychtrajektoriach,ulegającemarginalizacji.
Analizująctworzeniesiędualnegomodelupolskiegorolnictwa,trzebazwró-
cićuwagęnajegoregionalneodmiany.Cechąwyróżniającąmożebyćobecność
gospodarstwquasi-chłopskichwstrukturzerolnictwa.Ichprzestrzennaalokacja
jestbardzozróżnicowana.Wydajesię,żeistniejekilkaregionalnychtypówich
obecności:
1)regiony,wktórychdrobne,quasi-chłopskiegospodarstwadominują,nadając
swoistycharakterobszaromwiejskim.Przykłademmogąbyćwojewództwa
małopolskieipodkarpackie,gdziewśróddrobnychgospodarstw(przeciętny
obszar2–2,5ha)samozaopatrzeniowegospodarstwaquasi-chłopskiedominu-
jąwstrukturze(odpowiednio60%i66%)izajmująznacznączęśćużytków
rolnych(ponad²
/
ś).Absorbująonebardzodużezasobysiłyroboczejwrolnic-
twie.Ponadtowystępujesłabyzwiązekrolnictwazgospodarką,oczymświad-
czyniskawartośćprodukcjisprzedanejzhektara(odpowiednio1100i820zł).
Dotegotypuzbliżasiętakżewojewództwoświętokrzyskie;
2)regiony,wktórychsamozaopatrzeniowegospodarstwaquasi-chłopskieje-
dynieuzupełniająwzasadziewłaściwąstrukturęagrarną.Takasytuacjawy-
stępujewPolscezachodniejipółnocnej–wwojewództwachdolnośląskim,
lubuskim,zachodniopomorskimiwarmińsko-mazurskim.Wprawdziemożna
wnichzaobserwowaćznacznyodsetekgospodarstwsamozaopatrzeniowych
wstrukturzegospodarstw(ok.40%),aleichudziałwużytkachrolnychjest
stosunkowomały(ok.10%).Niewielkiegospodarstwaotaczajągospodar-
stwaduże,którecechująsięniskimiwskaźnikamizatrudnieniawrolnictwie
iwzględniewysokąprodukcjątowarową(od1500do3300złzha);
3)regiony,wktórychsamozaopatrzeniowegospodarstwaquasi-chłopskiestano-
wiąmarginesrolnictwa.DziejesiętakwWielkopolsce,naKujawach,ziemi
opolskiejiPodlasiu.Stosunkowonielicznemałegospodarstwasamozaopa-
trzeniowestanowiąjedynieniewielkiodsetekużytkówrolnych(10–15%),co
sprawia,żeniewpływająnabardzowysokiewskaźnikitowarowościisilną
integracjęzgospodarką.Wewskazanychregionachrolnictwoodgrywaistotną
rolęwgospodarce.
