Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A
R
T
Y
K
U
Ł
Y
StudiaRegionalneiLokalne
Nr2(44)/2011
ISSN1509–4995
MariaHalamska*
TRANSFORMACJAWSI1989-2009:
ZMIENNYRYTMMODERNIZACJI
Wszkicuautorkawykazuje,żewdługiejperspektywieczasowejnapolskiejwsi,podobniejak
wEuropieZachodniejorazŚrodkowej,zachodzączterywielkieprocesyzmieniającejejoblicze:
deruralizacja,dezagraryzacja,kształtowaniesięnowegomodelurolnictwa(pezantyzacja/depezan-
tyzacja)orazrestratykacja.Kształtująonenowemiejscewsiwspołeczeństwie,nowemiejsce
rolnictwawspołeczeństwieigospodarceoraznowąstrukturęwsijakosubsystemuspołecznego.
Zmianybyłyobserwowanewcałymanalizowanymdwudziestoleciu,choćwkrótszychodcinkach
czasuprzebiegaływżnymtempie.Trzyznichderuralizacja,dezagraryzacjairestratykacja
sąkontynuacjąprocesów,którezachodziłyjużprzed1989r.Występująonepowszechniezarówno
wEuropieZachodniej,jakiŚrodkowo-Wschodniej.Pewnąoryginalnośćmożnanatomiastodno-
towaćwtworzeniusięnowegomodeluagrarnego,dostosowaniapostkomunistycznychstruktur
produkcyjnychrolnictwadogospodarkirynkowej.
Słowakluczowe:wieś,transformacja,deruralizacja,dezagraryzacja,restratykacja,
nowymodelagrarny.
Rzeczywistośćspołecznamadwoistąnaturę.Składająsięnaniąstatykaidy-
namikaspołeczna,trwanieorazzmiana.Dynamikaiidącezaniązmianymają
żnenasilenie.Charakterystycznącechąspołeczeństwnowoczesnychipono-
woczesnychjestogromneprzyspieszenieichtempa:przeobrażeniasposobów
produkcjiistylużyciazachodząwielokrotniewciągujednegopokolenia,codla
życiaspołecznegomatakżenegatywnekonsekwencje.Tradycyjną,bezmałade-
nicyjnącechąwsibyłowolniejszetempozmian,którewynikałozcharakteru
kulturychłopskiej.Możnazałożyć,żemimopostępującejdekompozycjitaod-
miennośćwsisięutrzymuje.
Dynamikaspołecznamazmiennyrytm,niekiedyzwalnia,innymrazemprzy-
spiesza.Znaczneprzyspieszenieprzemiannapolskiejwsinastąpiłowlatach70.,
apotemnaprzełomielat70.i80.XXwieku.Wtymostatnimokresieichko-
relatembyłkryzysekonomicznyispołeczny.Uwidoczniłsięwtedywsposób
szczególnymechanizm„wzrostubezrozwoju”,achłopistalisię„grupąpęcznie-
*CentrumEuropejskichStudiówRegionalnychiLokalnychUniwersytetuWarszawskiego,
Euroreg,ul.KrakowskiePrzedmieście30,00-927Warszawa,e-mail:m.halamska@uw.edu.pl.