Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XII
MichałGawlikowski
Książkę,którąCzytelnikmawrękumożnauznaćzażyciowepodsumowanie
naukowejdrogiAutorawformiedostępnejdlaszerszejpubliczności.Możeonabyć
takżekonsultowanazwielkimpożytkiemrównieżprzezspecjalistów.Jasnyiprzy-
stępnywykładwspierasiębowiemnagruntownejznajomościaktualnejliteratury
fachowejoraz,przedewszystkim,nawłasnychbadaniachAutora,któreczęściowo
byłyjużpublikowane,poczęścizaśznajdujątuwyrazporazpierwszy.Książka
niejestbynajmniejstreszczeniemuznanychcudzychpoglądów,anitylkowykładem
ogólnieznanychfaktówhistorycznych,leczdostarczaspójnegoobrazuautorskich
poglądów,którewyszłyspodpióratwórczego,wybitnegouczonego.
PrzedmiotemtejksiążkijeststarożytnyBliskiWschód,wwęższymznaczeniu
ograniczonydoregionuzwanegoczasemLewantem,tojestdzisiejszychterytoriów
Syrii,Libanu,PalestynyiJordanii.Nietrzebaprzypominać,jakważnąrolęodegra-
ławdziejachtaczęśćświata:wystarczypowiedzieć,żejesttoojczyznaalfabetu
imonoteizmu,awięctotamznajdujemypoczątkinajważniejszychsystemówre-
ligijnychiwszystkichaktualnieużywanychsystemówpisma(zwyjątkiemkręgu
chińskiego).EdwardLipińskiniezamykasięprzytymwgranicachwybranegore-
gionu,alerozważawielostronniejegokontaktyzkrajamiościennymi.Wystarczy
rzutokanaspisrzeczy,abyocenićwjakwielkimstopniuAutoruwzględniłcywili-
zacjeEgiptuiMezopotamii,atakżewmniejszymzakresieAnatolii.
Książkajestpodzielonanatrzyczęści,któreodpowiadajągłównymzaintereso-
waniomAutora.Częścitedostarczająnamsyntetycznegoobrazunajważniejszych
aspektówkulturyBliskiegoWschodu.Takwięcczęśćpierwsza,nUgarytiFenicja”,
traktujenapoczątkuopowstaniupismaalfabetycznegowFenicjiijegorozwojuna
całymobszarzeBliskiegoWschodu.TonajważniejszywkładFenicjanwcywilizację
światową.DalejmamyrozdziałomieścieUgarytnawybrzeżuMorzaŚródziem-
nego,któredziękiszczęśliwemuodkryciureprezentujedlanaskulturęwybrzeża
lewantyńskiegowXIViXIIIwiekup.n.e.,adalejsystematycznywykładojęzy-
ku,piśmieiliteraturzeFenicjanodXIwiekuażpokoniecstarożytności.Dalejna-
stępujerównieautorytatywnywykładreligiifenickiej(prof.Lipińskijestwydaw-
cąiwznacznejmierzeautoremwielotomowejseriiStudiaPhoenicia,rozpoczętej
w1983rokuiobejmującejjuż20tomów).Kolejnyrozdziałtraktujeokolonizacji
fenickiejnaCyprzeiwGrecji,następny-okolonizacjizachodniejczęścibasenu
MorzaŚródziemnego.Bardzointeresujący,zwłaszczadlafilologówklasycznych,
jestrozdziałpodsumowującyobecnośćFenicjanwliteraturzeGrekówiRzymian.
Całytenblokfenickizamykaomówienienajsłynniejszegoproduktuhandlowego
Fenicjan,tzw.tyryjskiejpurpury.Autor,omawiająctewybranezagadnienia,dostar-
czajednocześnieinformacjiopodstawowychfaktachzhistoriipolitycznej,gospo-
darczejizgeografiihistorycznej.Takiepodejściemawielkiwalordydaktyczny:
zamiaststerylnegoopisujakinazbytczęstocharakteryzujepodręczniki,wychodzi
odźródeł,aichobjaśnieniepozwalazrozumiećprocesdziejowyiograniczeniana-
szejwiedzy.
Częśćdruga,nŚwiatBiblii”,jestrównieżniekonwencjonalna.Zamiastegzege-
zyksiąghistorycznychBiblii(atakichopracowańniebrakuje,równieżpopolsku),
