Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Rozdział1.Stygmatyzacjaspołeczna.Wprowadzenie
zrodzićwątpliwość–piszeGoffman–czynieposiadaoncechy,która
odróżniagoodinnychkategoriiosób,itocechymniejpożądanej
–wkrańcowymprzypadku,czyniejestonosobązgruntuzłą,
niebezpiecznąlubsłabą.Zostajeonwtensposóbzredukowany
wnaszychumysłachzosobypełnejinormalnejdosplugawionejinie-
liczącejsię.Cechatakastajesięstygmatemzwłaszczawtedy,kiedy
jejdyskredytującawłaściwośćmapoważnekonsekwencje.Określa
sięjątakżeczasamijakosłabość,niedostatek,handicap”(Goffman,
1963b,s.12–13,cyt.za:Siemaszko,1993,s.332).
Stygmatpowodujewyjątkowyrozziewmiędzyoczekiwanąspołecz-
nietożsamościąjednostki(virtualidentity)ajejtożsamościąrzeczywistą
(actualidentity).
Jakpisałam,terminHstygmat”wjęzykupolskimprzywodzina
myślraczejjegopóźniejsze,teologiczneznaczenie
2
,którejestwtym
kontekściemylące.Goffmanodwołujesiędowcześniejszego,grec-
kiegorozumieniategoterminu,oznaczającegoznak,znamię,piętno.
Wstarożytnościiśredniowieczustygmatstanowiłznaknaciele
–nacięcie,wypalenieczytatuaż–znamionującyniewolnika,złoczyńcę
lubzdrajcę.
UżywającdalejsłówGoffmana(1963b,s.3):HOsobystygmatyzo-
wanetotakie,któreposiadająspołecznyatrybutgłębokojedys-
kredytującyiktóresąpostrzeganejakoniepełnowartościoweztego
właśniepowodu”.
Takwięcsprzecznośćzoczekiwanymiistereotypowymiwyob-
rażeniamiinnegooraztenodróżniającyidyskredytującyatrybut
podmiotuwpercepcjiwidzastanowiąojegostygmatyzacji.
WkategoriachanalizyGoffmanowskiejosobystygmatyzowane
mająHuszkodzonątożsamość”(spoiledidentity),aichbezpośrednie
relacjezinnymiludźmicharakteryzujetakiemanipulowaniestyg-
2
WpóźniejszymokresieterminHstygmat”odwoływałsiędoniegojącychsięran
Chrystusa,podkreślałichsensmistyczny(por.Rahner,Vorgrimler,1997).Stygmatma
takżeznaczeniemedyczneioznaczajednostkęchorobową.
