Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JacekCzaputowicz
Przymusinarzuceniestanowiąniedobrowolneograniczeniesuwe-
renności,wwynikuktóregojednastronaznajdujesięwgorszejsytuacji.
Zprzymusemmamydoczynieniawtedy,gdyjednopaństwogrozi
wprowadzeniemsankcji,jeślibydrugieniezgodziłosięnaograniczenie
swojejwewnętrznejautonomii.Donarzuceniazaśdochodziwtedy,gdy
państwosilniejszewpływanapolitykępaństwasłabszego,np.żądając
wprowadzeniaokreślonejwewnętrznejstruktury,kierunkupolitykilub
decyzjipersonalnych.Wobuwypadkachnastępujenaruszeniesuweren-
nościmiędzynarodowoprawnej78.
Formąograniczeniasuwerennościjestsubsuwerenność.Mianemtym
określasiętakąsytuację,wktórejpaństwoniejestwstaniechronić
interesówwewnętrznychgrupspołecznych.Subsuwerennośćstanowi
symptomdominacjizewnętrznejisilnejstratyfikacjispołecznej79.Zkolei
przejawempóźnejsuwerennościjestzwróceniesięprzezsuwerennewładze
nienazewnątrz,wkierunkukonkurencyjnychsuwerennychporządków,
lecznadewszystkodowewnątrz,wkierunkuwłasnegospołeczeństwa80.
Przyjmujesię,żeograniczeniesuwerennościjestdobrowolne,zgodne
zprawemmiędzynarodowym,ajejnaruszenienastępujezwyklewbrew
wolipaństw,znaruszeniemprawamiędzynarodowego81.Niektórzybadacze
twierdząjednak,żeograniczeniesuwerennościmożebyćzarówno
dobrowolne,jakidokonanewbrewwolipaństw.Przykładempierwszego
jestzaakceptowaniewarunkówczłonkostwawUniiEuropejskiej,adru-
giego-doktrynaograniczonejsuwerennościz1968r.,zwanadoktryną
Breżniewa,zakładającaużyciesiływobecpaństwa,którechciałobyzmienić
ustrójkomunistyczny.Ograniczałaonasuwerenność,bowystępowałaprze-
ciwkouprawnieniupaństwadoswobodnegodecydowaniaoswoim
ustroju82.Wdoktryniepaństwsocjalistycznychtakżeograniczeniesamo-
dzielnościgospodarczejnaskutekdziałaniaprzedsiębiorstwmiędzyna-
rodowychtraktowanebyłojakoograniczeniesuwerenności.Zaatrybuttej
ostatniejuznawanoprawodonacjonalizacji,rozumianejjakoncałkowitelub
częścioweprzejęcieprzezsuwerennepaństwoobcejwłasności”83.Uznano
78S.D.Krasner,RethinkingtheSovereignStateModel,[w:]M.Cox,T.Dunne,K.Booth
(red.),Empires,SystemsandStates.GreatTransformationinInternationalPolitics,
CambridgeUniversityPress,Cambridge2001,s.23-30.
79F.Haskaj,ManufacturingSubsovreignty.Philosophy,PoliticsandPrimitive
Accumulation,nAlbanianJournalofPolitics”2008,t.4,nr2,s.84.
80N.Walker,LateSovereigntyintheEuropeanUnion,op.cit.,s.27.
81L.Antonowicz,Pojęciesuwerennościwprawiemiędzynarodowym(szkicteoretyczny),
[w:]H.Groszykiin.(red.),Problemyteoriiifilozofiiprawa,UniwersytetMarii
Curie-Skłodowskiej,Lublin1985,s.33;J.Kranz,Suwerennośćpaństwa…,op.cit.,
s.109-116.
82R.Kwiecień,Suwerennośćpaństwa,op.cit.,s.130.
83Z.Grzelak,Suwerennośćadziałaniekapitalistycznychprzedsiębiorstwmiędzynarodo-
wych,PWN,Warszawa1982,s.103-104.
36
