Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JolantaA.Daszyńska-Kilkarefleksjinatematniewolnictwa…
31
tucjipoczętoodwoływaćsiędoprawboskich.Nietylkowówczasodwoły-
wanosiędoOpatrzności-wgrudniu1845r.JohnL.O’Sullivanodwołałsię
doboskiegokierowanialosamiAmeryki,wykorzystującjejakoargument
wsporzezWielkąBrytaniąoOregon.Owoboskieprzeznaczeniezrodziło
sięwięcjużw1819r.,choćwówczasnienosiłojeszczetejnazwy.
RufusKingniebyłjedyny.Tosamoczyniłznanydziennikarziliterat,
atakżeprofesorUniwersytetuwPensylwanii(1818-1828)RobertWalsh9.
Jegowywodyzbliżonebyłydoswobodnejinterpretacjikonstytucjifederal-
nej.GloverMooreokreślajemianemΠuwolnieniaodliterykonstytucji”10.
WspomnianyR.Walshpisał,żekonstytucjanieprzyznawałarządowife-
deralnemukompetencjiwzakresieograniczanianiewolnictwawnowych
stanach.Dodawałjednak,żewΠ[…]szczególnychprzypadkach,jakobecny,
którenigdyniebyłyprzewidzianeaninawetwyobrażane,rządmaprawo
konsultowaćinteresynarodoweiwykonywaćjeażdouzyskaniawiecznej
sprawiedliwościidobrodziejstwa”11.Byłotouzasadnianieopartezarówno
naideiprawstanowych(konsultacjazestanami),jakizasadzietzw.szcze-
gólnejsytuacji.Stanowiłodoskonałyijakżeuniwersalnyargument.
Zauważmyjednak,żeteoriataniebrałapoduwagętego,czystanma
byćwolnyodniewolnictwa,leczogniskowałasięnafederalnejkonstytu-
cjiiwypływającychzniejpraw.WprzypadkuR.Walshachodziłooprawa
Kongresu.Znówpowrócił,staryjakamerykańskiepaństwo,dylemat,jak
traktowaćsłowakonstytucji:ściślewedługichznaczenia(awniejsłowo
niewolnictwoczyniewolniknieistnieją,kryjącsięzainnymiokreśleniami),
czyteżdowolnie,napodstawieteoriiprawdomniemanych.Dowolnain-
terpretacjadawałaznacznąswobodędopasowywaniasłówkonstytucjido
uzasadnianiakonkretnychcelów.Byławięcowielebardziejuniwersalna,
przezcosiłąrzeczywygrałazkoncepcjąścisłejinterpretacji.
Jeżelichodziodobórargumentów,totrzebaprzyznać,żepolitycywyko-
rzystywaliwłaściwiewszystko,conadawałobysiędouzasadnieniaswych
9
RobertWalsh(30VIII1784-7II1859),ur.wBaltimore,dziennikarz,literat,profe-
sorUniwersytetuPensylwanii1818-1828,wswejtwórczościpublicystycznejpodkreślał,że
Kongresniemaprawaograniczaćkonstytucjifederalnej,zarządzałAkademiąWestPoint,
zm.wParyżu,pochowanywWersalu.Zob.:Who’sWho…,s.631.
10
ΠDispensionfromtheletteroftheConstitution”
.Zob.:W.Seward,Speech…,s.307.
Konstytucjawyraźnieprecyzowałakwestięhandluniewolnikami,zbiegłychniewolników
iustaliłateżzasadę3/5.Zob.tekstkonstytucji:EncyklopediaHistoriiStanówZjednoczonych
Ameryki(odDeklaracjiNiepodległościdowspółczesności),red.A.Bartnicki,K.Michałek,
I.Rusinowa,Warszawa1992,s.160-166itekstwjęzykuangielskim,s.152-156.Chodzi
dokładnieoart.II,dział9(ohandluniewolnikami),art.IV
,dział2(ozbiegłychniewolni-
kach)iart.I,dział2(ozasadzie3/5).
11
Cyt.za:G.Moore,TheMissouriControversy…,s.307-308.
