Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
potępieniaznajdujedlanichinterpretację.Awięckradzież,uprawiana
najczęściejprzezludziześrodowiskubogich,jestwynikiemnędzy,
awięcrabunek(naprzykładwkręgachlumpenproletariatu)jest
wynikiemwykolejeniasięklasowego,awięcnierządjestrezultatem
niesprawiedliwegosystemuspołecznego,októrymklasycymarksizmu
pisali,żeprowadzion,wbrewzapewnieniomideologów
mieszczaństwa,dopraktycznejwspólnotyżon.Namiejscetradycyjnej
wersji,wmyślktórej„człowiekjestkowalemswegolosu”,pojawiła
sięwięcwizjanowa,wmyślktórejczłowiekjestprzedewszystkim
produktemspołecznejkuźni,wizja,którawcorazszerszymstopniu
przenikarównieżdoświadomościświatamieszczańskiego.
Oczywiście,ówswoistydeterminizmniezdejmujezczłowieka
odpowiedzialnościzajegoczyny,odpowiedzialnośćjednaktocoś
innegoniżgrzech;pojęciezaśabsolutnegogrzechuizła
bezwzględnegorozpłynęłosięwśródinterpretacji.
Człowiekjednak,oprócztego,żejestproduktemspołecznym,jest
równieżproduktemkuźnipsychologicznej,oczymzapewnianas
drugiezasadniczeodkrycienaukowe,nadającestylnaszemustuleciu,
amianowicieteoriaFreuda.Freudiszkołapsychoanalitycznastworzyli
dlacałokształtuludzkichdziałań—wtymrównieżdlaludzkiego
występkuiupadku—nowysysteminterpretacyjny,wychodzący
zzałożenia,żenaturanaszaulegaskażeniunietylkospołecznemu,
alerównieżpsychologicznemu.Zespółzahamowań,kompleksów,
wykoślawieńpsychologicznych,nabywanychwewczesnejmłodości,
wdzieciństwielubwręcznawetwłoniematki,determinujenacałe
życienaszepostępowanie.Podświadomość,będącazbiorowiskiem
niejasnychpopędów,przedewszystkimocharakterzeseksualnym,
rzutujenanaszeżycieświadomeinaszawolnawolapodlegawten
sposóbjeszczejednemuograniczeniu.Skorozaśtak—to,podobnie
jakwświetledeterminantspołecznychtakiwobliczupsychoanalizy,
moralistykaulegaograniczeniu.Całaprzeogromnadziedzina,która
wmyślzałożeńtradycyjnychpodlegaławartościowaniumoralnemu,
wymykasięobecnietymkryteriom.Jakżebowiemmówićmożna
naprzykładowinietkwiącejwzbrodni,skoro,wmyślpsychoanalizy,
zbrodniajestchorobąnabytąwdzieciństwielubnadrodze
dziedzicznościimożnająleczyćjakkoklusz?Ijakżemówićmożna
owinietkwiącejnaprzykładwrozwiązłościerotycznej,skoroerotyzm
