Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
AnnaKołos
nowoczesnych5,wszczególnościpoprzedzającychepokęeuropejskicheksplo-
racjigeograficznych.
Kartografiaśredniowieczna,którastanowigłównyprzedmiotrefleksji
wobecnychrozważaniach,przekonujeokoniecznościprzyswojeniatakiej
właśniedefinicji,gdyżwymykasięstandardomnowoczesnegoobiektywizmu
reprezentacji,ukazujączanurzeniegraficznegoprzedstawieniaprzestrzeni
wrozlicznychkontekstachkulturowych.Szczytoweosiągnięcia,zajakieuznać
trzebamappaemundi6,wypełnionebyłyobrazamiitekstem,coograniczało
funkcjęodzwierciedlaniamiarczydystansówprzestrzennychiwkonsekwen-
cjitworzyłoabstrakcyjnąreprezentację,azatemaspektkonceptualnywtym
przypadkuznacznieprzewyższałpragmatyczny7.
Celemartykułujestrozbudowanarefleksjanadmiejscemmonstrualnych
plemionoantycznymrodowodziewtakrozumianejkartograficznejwizji
chrześciańskiegoświata.Wpierwszejczęścizarysowanazostanieproblema-
tykazwiązanazwyobrażeniemekumenyśredniowiecznejnamapie,wdrugiej
uwagaskupisięnaprzedstawieniuantypodalnegoregionuświata,natomiast
wtrzeciejpodjętabędziepróbaosadzeniawyłaniającegosięzrozważańobrazu
odmiennościwkontekściezarównomyśliteologicznejorazźródełliterackich,
jakiwrepozytoriumwzorcówwizualnych.
Ekumenachrześciańskanamapachśredniowiecznych
Zewzględunabrakocalałychświadectwhistorycznychwiedzanatemat
starożytnych,greckichirzymskich,mapprezentującychschematyczniecały
znanywówczasświatpozostajedośćograniczona8.CoprawdawIIwiekun.e.
Ptolemeuszstworzyłfundamentalnedzieło,znanewświeciełacińskimjako
GeographialubCosmographia(gr.GeographikeHyphegesis),traktat,któryzjednej
stronykompletujeówczesnąwiedzęnatematznanychkontynentów,azdrugiej
–podajeinstrukcjedotyczącewykonywaniamapświata.Jednakoryginalne
ilustracje,jeślirzeczywiścietowarzyszyłydziełuPtolemeusza9,niezachowały
się,aEuropaZachodnianaszerokąskalęzainteresowałasięantycznymtrak-
tatemdopieronapoczątkuXVwieku,kiedyzostałsprowadzonydoWłochpo
5Por.E.Edson:MappingTimeandSpace.HowMedievalMapmakersViewedTheirWorld.
London1997,s.15.Zob.równieżM.Sirko:Zaryshistoriikartografi.Lublin1999.
6Natematterminologiidotyczącejmaporazterminumappaemundiwśredniowie-
czuzob.K.Zalewska-Lorkiewicz:Ilustrowanemappaemundijakoobrazświata.Średnio-
wieczeipoczątekokresunowożytnego.Cz.1.Warszawa1997,s.8–9.
7N.R.Kline:MapsofMedievalThought.TheHerefordParadigm.Woodbridge2003,
s.2–3.
8Por.L.Bagrow:HistoryofCartographył,s.32–38.
9Ibidem,s.34.
