Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
PodkoniecXVIIIwiekuwPolscemiałamiejscenarodowatragedia.Roz-
bioryprzekreśliłyistnieniepaństwanaponad120lat.TodramatycznedlaPo-
lakówstulecieotworzyłonowy,przełomowyrozdziałwdziejachnauki.Ożyw-
czypowiewpionierskichideałówepokioświeceniawyzwoliłenergiędrzemiącą
wmyślicielachiuczonych,dającsilnyimpulsdonowegospojrzenianaświat
iprzeprowadzaniabadańnaukowych.Dokonałsięwówczasfundamentalny
przewrótpoglądówniemalwewszystkichdziedzinachżyciaumysłowego.Do-
robeknaukowyXVIIIwiekuutorowałdrogębadaniomiszerokopojętejrefleksji
naukowejXIXstulecia.Zaśolbrzymipostępwnauce,jakinastąpiłwtychdzie-
sięcioleciach,otworzyłnarozcieżdrzwipracombadawczymwdwudziestoleciu
międzywojennym.
Celiznaczeniebadań
Znaczeniewiedzyhistorycznejjestwielkie,abadaniehistorycznennietylko
niejestbezwartościowe,przeciwniestanowionofundamentcałejnaszejwiedzy,
jakoopartej,obokrozumowania,nadoświadczeniu”1.Womawianym,długim
okresie,boliczącymaż144lata,naukimedyczneprzeszłyrówniedługąiszybką
drogęrozwoju.Nastąpiłrozkwitświatowejmedycyny.Niebyłobytomożliwe
bezwielkichodkryćnaukowych,którewarunkowałyprogresmedycyny.Teod-
kryciawyzwoliływuczonychambitnedążeniadopoznawaniarozległychiroz-
maitychdziedzinwiedzytak,abyzichpoznaniamogłaemanowaćnowamyśl
naukowasłużącapostępowiilepszemużyciuspołecznemu.
PrzełomXVIIIiXIXwiekuprzyniósłnowespojrzenienanaukiprzyrodni-
cze,koniecznośćzgłębianiatajnikówbiologiiorazchemii.Badaniawtymza-
kresieowocowałykolejnymiodkryciami.Wykrytotlenipierwiastki,zastoso-
wanogalwanoterapię,dokonanoklasyfikacjiroślinizwierząt.Postępowałroz-
wójbadańnadewolucjonizmem2.Rewolucyjneidająceprzełomwnaucebyły
poglądyCharlesaDarwina(1809-1882)wypowiedzianew1859rokuwdziele
1H.Hoyer,Oznaczeniuwiedzyhistorycznej,nKrytykaLekarska”,r.3:1899,nr1,s.6.
2K.G.Jeziorski,Problematykaewolucjonizmuwpolskimczasopiśmiennictwielekarskim
wlatach1800-1860,nArchiwumHistoriiiFilozofiiMedycyny”,t.52:1989,nr1,s.57-64.
11
