Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
nerek.Dowybitnychpopularyzatorówterapiichoróbwewnętrznychzaliczany
jesttakżeTheodorBrugsch(1878-1963).Postępwinterniebyłwarunkowany
rozwojemnaukiolekuiprogresemwodkryciachnowychmedykamentów16.
Przełomowezmianyodnotowanowchirurgii17.WXIXstuleciuwprowadzano
dopraktykichirurgicznejcoraztoskuteczniejsześrodkiznieczulające,abrytyj-
skichirurgJosephLister(1827-1912)zapoczątkowałantyseptykę18.Stanowiłoto
podatnygruntdorozkwituchirurgiioperacyjnej.Dohistoriiprzeszedłkierownik
klinikiwWiedniuTeodorBillroth(1829-1894),któryzasłynąłzpionierskiej,
udanejresekcjiżołądkairozwinąłwrazzeswymiwspółpracownikamichirurgię
przewodupokarmowego.Wświatowychklinikachpodejmowanocorazodważ-
niejszepróbyzabiegównaukładziemoczowo-płciowyminaczyniachkrwio-
nośnych.Krzewiłasięmyślnaukowawzakresietorakoplastykiineurochirurgii.
WneurochirurgiiszczególnieistotnebyłypracenaukoweAmerykaninaHarveya
Cushinga(1869-1939),którerzuciłyświatłonatętakbardzoskomplikowaną
natamteczasydziedzinęsztukilekarskiej19.Womawianymokresienarodziła
sięnowoczesnaortopedia.Wielkabyławtymzasługawłoskichuczonych,jak
AlessandroCodivilla(1861-1912)czyVittorioPutti(1880-1940).Czynnikiem
warunkującymrozwójtraumatologiibyłytragicznewydarzeniapodczaspierw-
szejwojnyświatowej,kiedywieluludzidoznałociężkichwskutkachurazów.
Dorozwojunowoczesnegopołożnictwaiginekologiioperacyjnejwkład
wniosłowielumedyków.NależałdonichIgnazPhilippSemmelweis(1818-
1865),którydowiódł,żegorączkapołogowapowstajewskutekzakażenia.
Opróczkwestiizakażeniapołogowegopoczynionopostępwnaukowympozna-
niumechanizmuporodu,ciążypozamacicznej,metodusuwaniałożyska.Nastą-
piłtakżeprogreswginekologiioperacyjnej.Wokresiemiędzywojennymza-
czętostosowaćcytodiagnostykę.Środowiskoginekologówipołożnikówceniło
AlbertaDöderleina(1860-1941),którypreferowałtestowanieróżnychmetod
operacyjnych20.
EksplozjademograficznawXIXstuleciuzdeterminowałarozwójbadańpe-
diatrycznych.MianoojcapediatriiprzypisujesięAbrahamowiJacobiemu(1830-
1919),założycielowipierwszejwStanachZjednoczonychklinikidladzieci.
WXIXwiekupowstałypierwszekatedrypediatrii,ukierunkowanobadanianad
16
M.D.Schmidt-Pospuła,Dziejeaspirynywstuleciejejodkrycia,nArchiwumHistorii
iFilozofiiMedycyny”,t.63:2000,nr1,s.67-70.
17A.R.Leonardo,Historyofsurgery,NewYork1943.
18
W.Rudowski,JózefLister(w100rocznicęwprowadzeniazasadantyseptyki),nAr-
chiwumHistoriiMedycyny”,t.29:1966,nr1-2,s.119-132;Z.Leszczyński,D.Krysa-
Leszczyńska,J.Janowski,IdeaantyseptycznaListerawchirurgii,nArchiwumHistoriiMe-
dycyny”,t.37:1974,nr1,s.103-109.
19W.Rudowski,WsetnąrocznicęurodzinHarveyaCushinga(1869-1939),nArchiwum
HistoriiMedycyny”,t.32:1969,nr3-4,s.405-418.
20Z.Łapiński,Powstanieirozwójnowożytnegopołożnictwawświecie,nArchiwumHi-
storiiMedycyny”,t.40:1977,nr1,s.27-47.
15
