Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
chorobamidzieci.Podziwiuznaniewzbudzałyszkołypediatryczne:francuska
iniemiecka.Popularnewśródczytelnikówliteraturypediatrycznejbyłyprace
EduardaHenocha(1820-1910)czyAdolfaBagińskiego(1843-1918).Tłuma-
czonojenalicznejęzykiobce.Wdwudziestoleciumiędzywojennymnastąpił
znacznyrozrostpiśmiennictwapediatrycznego.Przygotowanobogatewtreść
podręcznikiiogłoszonopionierskiemonografienaukowe.Wystąpiływówczas
wyraźnetendencjedopopularyzacjiwiedzyoopiecenaddzieckiemimatką21.
Przełomowezmianyzachodziływomawianymokresierównieżwotolaryngo-
logii.Zastosowaniewdiagnostyceiterapiiwziernikakrtaniowego,laryngoskopu,
bronchoskopiiorazrynoskopiistanowiłoważnyetapwprogresietejdyscypliny
medycznej.W1861rokupowstaławWiedniupierwszakatedraotolaryngologii,
którąrozsławiłwpóźniejszymokresieswymibadaniamiAdamPolitzer(1829-
1890),autorznanegowEuropiepodręcznikatraktującegoochorobachuszu.
Wroku1914zabadanianadfizjologiąorazpatologiąaparatuprzedsionkowe-
gouchazostałodznaczonyNagrodąNoblaRobertBárány(1876-1936).Dwu-
dziestoleciemiędzywojennewprowadziłobadaniaotolaryngologicznenajeszcze
wyższypoziom.Większąuwagęprzykładanowówczas,wporównaniuzokresem
poprzednim,dootolaryngologiidziecięcej.Przejawemrosnącegozainteresowania
chorobamiuszu,nosaigardłabyłybogataliteraturanaukowaztegozakresuoraz
powoływanienowychczasopismotolaryngologicznych.
Powstanienowoczesnejokulistykijestłączonezkilkomanazwiskami.Ba-
daniaFranciscusaDondersa(1818-1889)pozwoliłylepiejzrozumiećwadyre-
frakcjiiakomodacjioka.Poważnymwkłademdonaukiochorobachoczubyły
badaniaAlbrechtaGraefego(1828-1870).Dotyczyłyoneusuwaniazaćmy,tera-
piizapaleńtęczówkiczyleczeniajaskry.Odkryciemprątkabędącegoprzyczy-
nązapaleniapowiekwsławiłsięparyskiprofesorWiktorMorax(1866-1935),
aTheodorAxenfeld(1867-1930)ustaliłprzyczynyropnychzapaleńbłonyna-
czyniowejoczu.Wrazzupływemlatpowstawałykatedryokulistyki,szpitale
oczneorazinstytutyoftalmiczne.WpierwszejpołowieXXwiekuosiągnięcia
okulistykiświatowejbyłyznaczne,szczególniewidocznewnaukowympozna-
niupatogenezyjaskry,wzastosowaniudobadaniaokamikroskopii,oftalmo-
skopu22,nowoczesnegooftalmometru,lampyszczelinowej,oftalmoskopubez-
odblaskowego.Wiodącymipostaciamiokulistykitegookresubyli:ekspertod
refrakcjiArchibaldPercival(1863-1936),laureatNagrodyNoblaz1911roku,
specjalistaodbiomikroskopiiAlvarGullstrand(1862-1930)orazJulesGonin
(1870-1935)-specjalistawleczeniuodwarstwieniasiatkówki.
WXIXstuleciuipierwszychdekadachubiegłegowiekuopisanonajważ-
niejszeschorzenianeurologiczneipsychiczne.Wtamtymczasienastąpiłowy-
odrębnienietychdwóchdyscyplinlekarskich.Dużabyławtymzasługatakich
21W.Bujak,PoczątkipediatriiwPolsce,Wilno1938.
22
H.Bojczuk,HermanvonHelmholtz(1821-1894)jakotwórcapsychofizjologicznej
optykiiakustyki,nArchiwumHistoriiiFilozofiiMedycyny”,t.50:1987,nr1,s.55-52.
16
