Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
trzebawymienićprzedewszystkim:nArchivfürKlinischeChirurgie”,nArchiv
fürPathologischeAnatomie”,nDeutscheMedizinischeWochenschrift”,nLan-
cet”,nLeProgresMédical”.
Wprezentowanymokresierosłoznaczenienaukowychtowarzystwlekar-
skichiinstytutówmedycznych.JużnapoczątkuXIXwiekupowołanowPa-
ryżuTowarzystwoAnatomiczneiFarmaceutyczne,awLondynieKrólewskie
TowarzystwoMedyko-Chirurgiczne.Wroku1837powstałoWiedeńskieTowa-
rzystwoLekarskie,nktóreodegrałoznacznąrolęwpostępachmedycynywcałej
Europie”27.Najbardziejdocenianopracęnaukowątakichinstytutówjakparyski
InstytutPasteura(założonyw1888roku),InstytutMedycynyEksperymental-
nejwPetersburgu(1890),InstytutChoróbZakaźnychim.R.KochawBerlinie
(1881),InstytutEksperymentalnejTerapiiweFrankfurcienadMenem(1899),
InstytutMedycynyZapobiegawczejim.J.ListerawLondynie(1881).
Powyższakrótkacharakterystykarozwojuświatowejmedycynywlatach
1795-1939jestniezbędnadlapełnegozrozumieniaspecyfikiprzenikaniaobcej
wiedzydopolskiejnaukilekarskiej.Udziałwpopularyzacjitejwiedzyiprakty-
kimedycznejmielizagraniczniwykładowcy,którzywspomagaliprocesdydak-
tycznywpolskichwszechnicach.TymiuczelniamibyłyuniwersytetywWilnie,
LwowieiKrakowie.ZasilanewXIXstuleciuobcąmyśląnaukowąutrzymywały
kontaktyzprądamipanującymiweuropejskiejmedycynie.Polscyuczenimieli
równieżznaczącyudziałwnwspółtworzeniumiędzynarodowegopostępuwza-
kresienauklekarskich”28.
Lata1795-1939byłyniełatwymokresemwdziejachpolskiegonarodu.Ten
okresmożnanajprościejpodzielićnadwieczęści.Pierwszaznichobejmuje
lataniewolinarodowej(1795-1918),natomiastdrugaczasodzyskanianiepod-
ległościibudowaniazrębówniepodległegopaństwa(1918-1939).Sytuacja
politycznaispołecznadobyzaboróworazdwudziestoleciamiędzywojennego
byłabezwątpieniajednymznajistotniejszychczynnikówwarunkującychroz-
wójbadańnaukowych.Wczasachniewolirecepcjaunasobcejmyślilekarskiej
niebyławpełnimożliwa.Wskutekcenzuryniebyłoteżswobodywoceniedo-
robkumedycznegoinnychnarodów.Mimoniesprzyjającychwarunkówzdołano
womawianychokresachstworzyćośrodkibadawcze,wyznaczyćkierunkiba-
dańnaukowychijerealizować.Świadczytooznacznejmobilnościpolskiego
środowiskalekarskiegoorazowielkimzapotrzebowaniunawprowadzaniedo
praktykimedycznejnowatorskichrozwiązań.
WXIXwiekucoponiektórzymyślicielecorazodważniejdomagalisięwiększej
aktywnościintelektualnejpolskiegonarodu,wytrwałościwpracy29.Wniełatwym
dlaPolakówokresierozbiorównaukakoniecznabyła,jakonjedenześrodkównie-
zniknięciazwidownidziejowej,jakoognisko,przyktórymgrzejąsięduchyinie
27B.Seyda,Dziejemedycynyś,s.268.
28R.K.Meissner,J.M.Hasik,Polskiwkładwmedycynęświatową,Poznań1989,s.15.
29T.Dunin,Narodowośćwnauce,nKrytykaLekarska”,r.3:1899,nr6,s.176.
18
