Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
978-83-7688-562-2
52
PrzemianyreligijnewXXiXXIwieku
lecztajest,anawetmusibyć–wedletejoptyki–chwilowaiiluzoryczna.
Poczucieniezaspokojeniastanowiwszakżeimpulsdodalszychposzukiwań
ipodejmowaniaaktówkonsumpcyjnych,któreniemogąaninachwilęzostać
zatrzymane,gdyżzaniechaniekonsumpcjiniedość,żejawisięjakoucieczka
odflwykreowanej”powinności,któramożeimplikowaćwykluczenie,todo-
datkowowiążesięzflprzerażającą”wizjąewentualnejutratyistniejącychna
rynkuszans160.Wefekciekonsumentfunkcjonujewdialektycznychwarun-
kach,bynierzecflpanoptycznymkieracie”nieubłaganejlogikikonsumpcji.
Zjednejbowiemstrony,zapewnianyjestopełnejdowolnościiwręcznie-
ograniczonychmożliwościachswobodnegowyboruspośródoferowanych
iprzygotowanychnarunkupropozycji.Zdrugiejzaś,zobligowanyzostaje
donieustannegodokonywaniawyboru,przedktórymniepowinien,awręcz
niemożeuciec,cosprawia,żeflbalansuje”onmiędzypozornądowolnością
anieuniknionymzniewoleniem.Jednocześniepogońzakolejnymioferta-
miobiecującymisatysfakcjęispełnieniewykreowanychpragnieńwymusza
szybkiepozbywaniesiędotychczasnabytychdóbr,którestająsięzbędne,
bezużyteczne,niemodneinieaktualne,tonatomiastprzyczyniasięproduko-
wanianadmiaruodpadów
161
.Baudrillardwskazuje,żekonsumpcjęmożnade
factoujmowaćjakoflkonsumację”,adokładniejfltwórczemarnotrawstwo”
162
.
MikeFeatherstoneokreślanatomiastkulturękonsumpcyjnąjakoflkulturę
marnotrawstwainadmiaru”163.
Wewspółczesnymprocesiekonsumowaniadostrzegalnyjestwymiar
jegoodhumanizowania,czyalienacji,któraprzybierazbliżonąformę,jak
wcześniejpracaiprodukcja.Procestenmożnascharakteryzować,odwo-
łującsiędosłówErichaFromma,którydiagnozowałwprawdziespecyfikę
konsumpcjinapoczątkujejumasowionegorozkwitu,tojednakjegoujęcie
emanuje–jaksięwydaje–trafnościąiaktualnością,wszakstwierdziłon:
flaktkonsumpcjipowinienbyćaktemkonkretnieludzkim,wktórymzaan-
gażowanesąnaszezmysły,potrzebycielesne,naszeupodobaniaestetycz-
ne–innymisłowy,wktóryjesteśmyzaangażowanimysamijakokonkretne,
doznające,czujące,oceniająceistotyludzkie”.Czynnośćta–jakczytamy
dalej–flpowinnabyćdoświadczeniemznaczącym,ludzkim,produktyw-
nym”164,leczstałasięaktywnościąodnoszącądorealizacjimarzeńifantazji
sztucznierozbudzanych,któreprzybierająprzeztoformęodseparowanych
160Por.Z.Bauman,Praca,konsumpcjonizm...,dz.cyt.,s.57–58.
161
Por.Z.Bauman,Konsumowanieżycia,dz.cyt.,s.43–46,95;J.Baudrillard,Społeczeństwokon-
sumpcyjne...,dz.cyt.,s.35-43;M.Featherstone,ConsumercultureandPostmodernism,dz.cyt.,s.21.
162J.Baudrillard,Społeczeństwokonsumpcyjne...,dz.cyt.,s.37.
163M.Featherstone,ConsumercultureandPostmodernism,dz.cyt.,s.21.
164E.Fromm,Zdrowespołeczeństwo,Warszawa1996,s.140–141.
