Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teoretyczneinterpretacjeprzesłanekrozwojuhandlumiędzynarodowego
49
Wkoncepcjachskładającychsięnateorięzróżnicowaniaproduktówzanaj-
istotniejszeprzesłankirozwojuwymianymiędzynarodowejuznajesięczynniki
popytowe(zróżnicowaniegustów,będąceprzyczynązróżnicowaniapoziome-
go,izróżnicowaniepreferencjiwwynikużnicwpoziomiedochodu,będące
przyczynądywersykacjipionowejdóbr).Wmodelachtychbierzesięjednak
równieżpoduwagęczynnikizróżnicowaniaproduktówwystępującepostronie
podaży(np.żnicewkombinacjimetoditechnikwytwarzaniaorazdystrybu-
cjidóbr).Wymianadóbrzróżnicowanychodbywasięwwarunkachkonkuren-
cjiniedoskonałej,gdyżichprodukcjatworzypewnebarierywejścia(związane
zkorzyściamiskali,stosowanątechnologią,technikądystrybucji).Skutkiempo-
wiązaniazróżnicowaniaproduktówzpewnymstopniemniedoskonałościryn-
ku(konkurencjimonopolistycznejczyoligopolu)jestpotrzebaokreśleniaźródeł
zróżnicowaniazarównopostroniepopytowej,jakiprodukcyjnej.Stądteorie
zróżnicowaniaproduktówzaliczasiędokoncepcjipopytowo-podażowych84.
Teoriazróżnicowaniapreferencjiiteoriazróżnicowaniaproduktówsą
szerokowykorzystywanewteoriihandluwewnątrzgałęziowego,traktowanej
jakokolejnyetapwprocesieobjaśnianiazjawiskarównoległegoeksportuiim-
portuproduktówwytwarzanychwramachjednejgałęzi,awięcwymianydóbr
identycznychi/lubbędącychbliskimisubstytutami85.Oileznaneoddawna
jednoczesnewystępowanieeksportuiimportudóbrjednorodnychmożnabyło
wznacznejmierzeobjaśnićzapomocątradycyjnejteoriihandlu,otylenakła-
daniesięstrumienihandludobramizróżnicowanymi,będącymibliskimisub-
stytutami(wprodukcjilubkonsumpcjilubwobusferachłącznie),byłonowym
zjawiskiem,niedającymsięopisaćwkategoriachteoriitradycyjnych86.
84Zob.A.Zielińska-Głębocka,Handel...,s.44;J.Misala,Współczesne...,s.87-88;
85Wniektórychwspółczesnychopracowaniachpodkreślasiękoniecznośćzmianydenicji
handluwewnątrzgałęziowegozewzględunajejwieloznaczność,którąuważasięzaprzeszkodę
wdalszymrozwojubadańtegozjawiska.Por.E.Czarny,Teoria...,s.166,205-206;J.Misala,Współ-
czesne...,s.88.
86Równoczesnyeksportiimportdóbrjednorodnychtłumaczynp.specykahandluprzygra-
nicznegoczysezonowego,którąmożnadobrzewyjaśnićzapomocątradycyjnejteoriihandlu.Por.
A.Zielińska-Głębocka,Handel...,s.91-92;J.Misala,Współczesne...,s.89-90.Szerzejnatematteorii
handluwewnątrzgałęziowegotowaramihomogenicznymizob.H.G.Grubel,P.J.Lloyd,op.cit.