Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
GRZEGORZRAUBO,JAROSŁAWWŁODARCZYK
rokuwBazyleioraz1617rokuwAmsterdamie,bylitejmyśliastro-
nomapozbawieni.NaszczęścieautografdziełaKopernikasięza-
chowałidziękitemukolejnewydanieDerevolutionibus,wydru-
kowanewWarszawie1854roku,zawierającerównieżpierwszy
przekładtraktatunajęzykpolski,przywróciłotekstowijegopier-
wotnykształt.
Nieznamypowodów,dlaktórychnorymberskidrukarzzde-
cydowałsięnatakąingerencjęwdostarczonązWarmiirozprawę
astronomiczną.Niewątpliwiebyłotojednozniewielumiejscwtym
dzielenaukowym,któremożnabyłopotraktowaćredakcyjnągumką
bezszkodydlafilozoficznegoimatematycznegowywodu.Możewy-
dawcęzirytowałastrzelistadeklaracja,którapomijaładośćoczywisty
fakt,żenieboogarniateżwszystko,coszpetnelubnijakie?Jakkol-
wiekbyło,owonapięciemiędzywyznaniemastronomaastosunkiem
dońwydawcymożnauznaćzaciekawypunktwyjściadodyskusjina
tematpowiązańmiędzyświatemciałniebieskichisłowempisanym,
iniemamytunamyślioczywistejquasi-literackościtegofragmentu.
Zauważmy,żejeżelispojrzymynaproblemzwiązkówmiędzyastro-
nomiąiliteraturąoczymaKopernika,toautorzytekstówliterackich
wewszystkichepokachmusieliulegaćobezwładniającemupięknu
wszechświata,trzebatylkoumiećwichtwórczościtodostrzec.Ale
iPetreiusmaswojeracje,choćnależyjepotraktowaćàrebours.Li-
teraturanieskładasięwyłączniezarcydzieł,pamiętajmyoutworach
niższychlotów,którebyważewsposóbuproszczonyczynaiwny,ale
idopełniającypotrafiąukazaćnamprzetworzoneliterackozwiązki
człowiekazkosmosemjegoczasów.
Pozostającwkręguliteraturypolskiej,niniejszaksiążkanapod-
stawiedośćszerokiegospektrumtekstówproponujewglądwto,jak
dokonywałasięwniejasymilacjateoriiiobserwacjiastronomicznych
orazmyślikosmologicznej.Punktemodniesieniadlabadańskoncen-
trowanychnatwórczości,którejmaterięstanowisłowo,jesttuwiedza
owszechświecieprzynależnaróżnymokresom–odepokdawnychpo
współczesność.Zaprojektowanywtensposóbcelpoznawczylokuje
tęmonografięnastykudwóchdyscyplin–historiiliteraturyihistorii
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
