Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
GRZEGORZRAUBO,JAROSŁAWWŁODARCZYK
ścizrozważaniaminatematyantropologiczne,światopoglądowe
ispołeczne.Wielośćkontekstów,wktórychobecnenawiązania
doastronomii(zarównoteartykułowanewprost,jakiteprzejawia-
jącesięwsposóbaluzyjnyidyskretny),uprawniadostwierdzenia,że
znajomośćwiedzy,którąwykorzystująpisarze,jestnieodzownadla
odkrywaniaideowegopotencjałuichdzieł.Podkreślającto,zaznacz-
my,żeproweniencjaichwiedzynatematkosmosujestzróżnicowana.
Bywatak,żeosnowąflliterackiejastronomii”koncepcjepowszech-
nieobecnewkulturzeróżnychepokichprzykłademmożebyć
sferycznabudowaświatacharakterystycznadlakosmologiiśrednio-
wiecznej,którąpoczasywczesnegooświeceniapropagowanona
łamachpopularnychalmanachówiwksięgachcenionychpolihisto-
rów.Kiedyindziejodwołujemysięterazdoprzykładówpowieści
zczasówpozytywizmuiMłodejPolskipodłożemastronomicznej
problematykiutworówbeletrystycznychjesterudycjajejtwórców,
ichoczytaniewaktualnejfachowejliteraturzeprzedmiotu(jakchoć-
bytej,któradotyczyłamgławicowejhipotezypowstaniaUkładuSło-
necznego)czyteżzdobywaniewiedzynadrodzespecjalistycznych
konsultacjinaukowych.
Uwierzytelnienieogólnychspostrzeżeń,któreprzedstawiamy,
stanowiązawartewniniejszejksiążcestudiaszczegółowe,poświę-
coneanalizombogategomateriałuźródłowego.Potwierdzająone
zasadnośćinterdyscyplinarnegobadaniaróżnychdziedzinkultury
umysłowej,wychwytywaniazwiązkówiinterferencjizachodzących
międzynimi,cojużwodległychlatachubiegłegostuleciauwydat-
nianowtakichnurtachrefleksjimetodologicznej,jakhistoriaidei4
orazflnowyhumanizm”George’aSartona5,któryupatrywałwhistorii
4
Rozprawy,wktórychzostałysformułowaneteoretycznezałożeniajejprogramu
badawczego,towarzysząedycjiklasycznejdlategonurtuaprzytymobficie
eksplorującejźródłaliterackieiastronomiczneksiążkiA.O.Lovejoya,Wiel-
kiłańcuchbytu.Studiumhistoriipewnejideizdodaniemtekstów„Historiografia
idei”
,„Obecnestanowiskaiprzeszłahistoria”oraz„Refleksjeohistoriiidei”,przeł.
A.Przybysławski,Gdańsk2009.
5
G.Sarton,TeHistoryofScienceandtheNewHumanism,NewYork1956.
AdamMickiewiczUniversityPress©2022