Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
człowiekawświecie?
2
UproguXXIwiekumyśleuropejskazdo-
łałarozmontowaćjużwszystkienarzędzia,którychużywałado
odpowiedzinatepytania.Aletutajinteresująmniejejznacznie
wcześniejszeetapy.
Wsytuacjipoznawczejiegzystencjalnejgenerowanejprzez
myślenieromantyczneotwierasięmożliwośćartystycznego
wyrazudlatakichstanówemocjonalno-intelektualnychjednostki
ludzkiej,którewewcześniejszychepokachniebyłybywyrażalne
wuzusiejęzykowym,ponieważbrakowałobydlanichpojęć
ikontekstówkomunikacyjnych.Emocjonalneburzebohaterów
romantycznychiichdylematypraktyczne-naogółbezpowodze-
niakiełzanesiłamiintelektu-sąrezultatemdrugiejfazyoświe-
ceniowo-romantycznejemancypacjijednostki,wktórejwolność
istnieniastajesięźródłemjużnietylkozadowolenia,leczrównież
lęku,akomunikowaniestanówegzystencjalnychwyalienowanej
jednostkiwobecotaczającychjązbiorowościspołecznychzaczyna
byćcorazbardziejproblematycznewmiarętego,jakpowiększa
sięswobodaegzystencjalnatejżejednostki-dziejesiętakdla-
tego,żejęzykliterackiromantyzmuzaczynawykraczaćpoza
normykomunikacyjnestanowioneprzezsystemspołeczny,aoba
teprocesy,egzystencjalnyiliteracki,sąwzajemniesprzężone.
Napytanie,czywdawniejszychepokachEuropejczycydo-
świadczalitegorodzajustanów,lecznieumieliichwyrażać,
czyteżichwogóleniedoświadczali,niesposóbodpowiedzieć
rozstrzygająco(taksamojaknapytanieoto,czyFreudodkrył
nieświadomość,czyjąwynalazł).Pewnymtropemmogłabybyć
obecnośćwdawnychźródłachróżnychformnszaleństwa”,lecz,
jaktowiadomoprzynajmniejodpublikacjistudiówFoucaulta,
termintenzawszepozostawałwzależnościodnormspołecz-
nych,przetonienadajesięwhistoriiantropologicznejjako
punktzaczepieniadlaahistorycznej,naturalistycznejcezury,która
wyznaczyłabygranicennormalności”wspołecznieugruntowa-
nymdoświadczaniuświataprzezczłowieka.Tobłędnekołoma
2M.J.Siemek,MyśldrugiejpołowyXXwieku,w:Drogiwspółczesnej
filozofii,red.tenże,Warszawa1978,s.5-48.
19
