Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
polskichtwórcówwynikazprozaicznegofaktuwiększejliczbypublika-
cjioŚląskuwjęzykupolskim.Zwracamuwagęnapowtarzalnetematy,
opisy,barwy,sposóbnzapisywania”miejsca,ponieważGórnyŚląsk,
którybadam,jestprzedewszystkimbytemliterackim,zakotwiczonym
jednakgłębokowmapowalnejprzestrzeni.
Przedstawionywybórśląskichtwórcówwspółczesnychjestoczy-
wiścieniepełny,choćniewynikatozpodejściadoprzedmiotubadań
zpewnątezą.Obrazyregionu,jakieprezentujęw3rozdzialepracy,
wyłoniłysięwtrakcieanalizytekstówróżnegotypu,takżetychnielite-
rackich,którympoświęcammniejuwagi.Uważam,żecechywspólne
przedstawieńGórnegoŚląskamogąbyćpodstawądostworzeniamode-
luopisujegoprzestrzeni,modelu-niemitu,choćtakimit,jaktwierdzi
Ćwiklak,istnieje14-ajegoniektóreelementybędąsiępowtarzaćtakże
wtejksiążce.Niezbytdużomiejscapoświęcamliteraturzeniemieckiej,
gdyżdzisiejszyczesko-ipolskojęzycznyobrazGórnegoŚląska,pomi-
moiżwyrastapoczęścizniemieckichprzedstawień,znaczącosięod
nichróżni.Owszem,pojawiająsiępewnepunktywspólne,czegonie
pomijam,aleznaneminiemieckieprzedstawieniasąnzamrożone”,są
przedewszystkimwspomnieniem,wyrazemtęsknoty,polskieiczeskie
zaśmocnoosadzonowewspółczesności,nawetjeślijestonawyłącznie
miejscemnwoddaleniu”,zktóregospoglądasięnaGórnyŚląsk.
Wodniesieniudobadanychtekstówliterackichstosujęneutral-
nywmoimmniemaniuterminnliteraturaoGórnymŚląsku”(nieraz
wskrócienliteraturaoŚląsku”).Zdajęsobiesprawę,żeniejeston
najlepszymwyjściemzterminologicznegoimpasu,jestjednak-przy-
najmniejdlamnie-jedynymmożliwym,gdyżnieniesiewsobiecię-
żaruwciążjeszczenegatywniewPolscepostrzeganejnregionalności”.
Ucieczkaodprzyjętychjużizadomowionychwnaucepojęćwynika
zkilkupowodów:pierwszymsąproblemyzdefinicjąregionu,acoza
tymidzie,literaturyregionalnej,drugim-bagażtekstówteoretycznych,
anawetprogramowych,definiującychtakątwórczość,aniezgodnych
zmoimspojrzeniemnaliteraturęoGórnymŚląsku,wreszcietrzecim-
zdeprecjonowanietegoterminunietylewdyskursienaukowym,co
publicznym.ZwłaszczawPolsceistniejebowiemprzekonanie,żelite-
14Por.K.Ćwiklak:Gliwice–zapomnianymikrokosmos…,s.54-63.
