Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ną.Wzbogaciwszynarzędziaichopisuorozstrzygnięciasocjologiczneoraz
psychologiczne,ntypowoanglosaski”badaczpowiązałprzestrzeńpierwotną
zesferąbehawioralno-instynktowąprzyrodzonąwszelkimorganizmomreali‑
zującymwsensieetologicznymswefunkcjeżyciowe(miejscejesttutrudno
rozróżnialnewzględemprzestrzeni);percepcyjną―zdoświadczeniemcie‑
lesnejwymiernościwłasnejiinnychosobników(gdzieschematwspółrzęd‑
nychnmnogościja”przekładasięnazróżnicowaniecharakteruzwiązanych
ztymipodmiotamimiejsc―ważnychbądźnieistotnychzpunktuwidzenia
różnychdrógżyciowychigryosobistychprzestrzeni);egzystencjalną―zin‑
tersubiektywnącodziennością,wktórejnastępujeprzypisywaniemiejscom
projektowanychprzezrozumfunkcjiorazichrealizacja(brakprzytymsko‑
relowaniaperspektywindywidualnych,naznaczonychorganicznąniestałością
lokalizacjituiteraz,takżewstosunkudoróżnych―choćbypierwotnych
wopozycjidozurbanizowanych―grupkulturowych);świętą―zsymbo‑
likącentrumświatazhierarchizowanegowedługstałegopunktuodniesienia
generującegopostawyreligijneikryptoreligijne);geograficzną―zprofanum
jednorodnegocontinuumprzestrzennego,poddanegojedyniefragmentaryza‑
cjiprzezsegmentacjękulturową,azwłaszczahumanizującenadawanienazw
typutoponimicznego;architektoniczną/planistyczną―zefektywnymwy‑
korzystaniemgruntówprzezplanistę(czyliczystymlokalizowaniemwcelu
wywołaniainterakcjispołecznych);abstrakcyjną―wyłączniezmiejscami
jakotopologiczno-geometrycznymipunktamiwteoriiczystejprzestrzeni.
Semantycznakompleksowość,zróżnicowanieskaliirelacjewzajemnego
zawieraniasięmiejscnakazująRelphowiiwpokrewnysposóbmyślącym
autoromzniuansowaćichoglądstosowniedowarunkującychjepierwiastków
składowych.Samalokalizacjabezczynnikówkulturowychjest,jaksięoka‑
zuje,niewystarczającadotego,byzaistniały,ponieważnaprzykładnstatek
ciąglezmieniającyswepołożeniejestsamwsobiemiejscem,takjakobo‑
zowiskocygańskie,indiańskieczywózcyrkowy,mimożeciąglezmieniają
sięichwspółrzędnegeodezyjne”
40
.Wznaczniewiększymstopniuniżtego
typuwyznacznikokreślaodrębnośćmiejscafizycznywyglądobszaru,defi‑
niowanydziśjakokrajobrazniecowęziejniżwczasachSauera,stanowiąc
jednąznajważniejszych―wizualnąformęmiejsca.nOrganicystyczna”―
poddającasięupływowiczasuszczególniewplaniezaburzonegokrajobra‑
zuantropogenicznego,naturamiejscasprawia,żeukorzenieniewnimbywa
ulotnezarównowperspektywieżyciaosobniczego,jakipowierzchniplane‑
tynajeżonejresztkamimaterialnychdowodówdawnejświetności.Osobowy
aspektprzekształcającejbądźkonserwującejobecnościczłowiekaprzesą‑
dzaostatecznieoskojarzeniowymcharakterzeowejwizualnościidecyduje
40
S.Langer:FeelingandForm.NewYork1953,s.95,cyt.za:H.Libura:Percepcja
przestrzenił,s.66.
26
