Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
13.Zasadyfunkcjonowaniaizakrespublicznegosystemufinansowego
Podsystemrynkowycharakteryzujesiętym,żedoosiągnięciapowyższegoceluwy-
korzystujemechanizmyrynkowe,natomiastpodsystempublicznyposługujesięme-
chanizmemtworzeniaiprzepływuśrodkówpieniężnychwtrybienieprywatnym(pub-
licznym),wzwiązkuzdziałalnościąszerokorozumianegopaństwa.Pojęciem,,pań-
stwo,,obejmujemywładzeszczeblacentralnegoisamorządowego,jakrównieżinne
podmioty,którewykonujązadaniapubliczne1.Właśnierealizacjazadańpublicznych
wymagauruchomieniamechanizmówpieniężnychspecyficznychdlapublicznego
systemufinansowego.
Możnazatempostawićpytania:
•Ojakiezadaniachodzi?
•Dlaczegoniesąonerealizowaneprzezrynkowysystemfinansowy?
Zanimodpowiemynatepytania,musimywyjaśnićkilkakwestii.
Popierwsze,trzebazaznaczyć,żezadaniapublicznesąnierozerwalniezwiązane
zistnienieminstytucjipaństwa,jegostrukturadministracyjnychorazorganizacyjnych
itrudnosobiewewspółczesnymświeciewyobrazićinnąformęzorganizowanegożycia
społecznego2.
Podrugie,państwojakoelementsystemuspołecznegojestobecnewewszystkich
jegopodsystemach:ekonomicznym,prawnym,politycznymipozostałych(por.rysu-
nek1.1,rozdział1).Taobecnośćwiążesięm.in.zustalaniemregułfunkcjonowania
poszczególnychpodsystemów,czylizesferąregulacyjnejaktywnościpaństwa,wskład
którejwchodzisferafinansowa3.Zewzględunato,żeróżneobszarydziałalności
regulacyjnejpaństwawzajemniezazębiająsięiprzeplatają,analizypublicznegosys-
temufinansowegoniemożemy,takjakprzyrynkowymsystemiefinansowym,ogra-
niczyćwyłączniedosferyfinansowej.
Potrzecie,konsekwencjąpowyższychuwarunkowańjestto,żepaństwooddzia-
łuje(zróżnąintensywnością,uwarunkowanąwielomaczynnikami,którebędziemy
analizowaćdalej)napublicznyirynkowysystemfinansowy,jakrównieżnapodmioty
niefinansowe.Naprzykładprzezsystemwłaściwychumocowańprawnychformalizuje
reguły,naktórychopierasiędziałaniecałegosystemufinansowego,azapomocą
podatkówoddziałujenaprzedsiębiorstwaigospodarstwadomowe.Zakresisiłatego
oddziaływaniasąwgłównejmierzeuwarunkowanepolitycznie,zależąwięcodprzy-
jętejdoktrynypolitycznejorazodprowadzonejpolitykiekonomicznejispołecznej.
1Wliteraturzemożnaznaleźćróżnedefinicjepaństwa,którychniebędziemyanalizować.Przyto-
czymyjednąznich,abyzasygnalizować,jakwielopłaszczyznowomożnajątworzyć:,,państwojestzor-
ganizowanąwspólnotąludzi,którajestefektemichnaturalnegorozwojuhistorycznegoiwyróżniasię
następującymicechami:jestorganizacjąpolityczną;jesthierarchiąpozycjiiról,strukturidecyzji,norm
iwartości;jestorganizacjąterytorialną,masuwerennośćwewnętrzną;jestorganizacjąprzymusowąoraz
organizacjąpanowaniaczęścinadcałością,,.Kaczmarek(2004),s.91–92.
2Nieprzeczytemuistnieniestrukturponadpaństwowych,opartychnaokreślonychregułachporo-
zumieniaiwspółpracy,wimięosiąganiawspólnychcelów,np.UniiEuropejskiej.
3Przypomnijmy,żedzieleniesystemugospodarczegonadwieczęści:regulacyjnąirealną–wprowa-
dzoneprzezJ.Kornaia–dotyczypodziałuprocesówzachodzącychwtymsystemienaregulacyjne,dla
którychtworzywemjestinformacja(idecyzja),orazrealne,związanezruchemmaterii(zasobówmaterial-
nych);Kornai(1977).
