Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1-1-Pojęcieistrukturaadministracyjnegopostępowaniaegzekucyjnego
stanowiskanietylkoprawników,aleteżhistorykóworazbadaczyprawarzym-
skiego(polskich,atakżeamerykańskichiniemieckich),dotyczącemiędzyinny-
mikwestiiwładzyprzysługującejwładcomorazurzędnikomrzymskim,pozwala
nagłębsząrefleksjęiprzekonujedoweryfikacjipoglądówwyrażanychnaten
tematoddawnawnauceprawa.Należyzwrócićuwagę,żeprzedstawicieledok-
trynyprawaadministracyjnegostosująwytrwalepojęcieimperium(nieanali-
zującdogłębniekwestiijegopierwotnegoznaczenia),zaśnieużywająobecnie
pojęciapotestas.Czynionewnaucerozróżnienienaimperiumidominiumbywa
teżkrytykowane,gdyżpostrzeganejestjakoraczejpandektystyczneiwocenie
F
.LongchampsadeBérieranlepiejjuż,gdysięweźmierelacjęzazębiającychsię
międzysobąimperiumgestio81.
Przedstawicieledoktrynyprawaadministracyjnegołącząrównieżzesobą
pojęciadominiumigestio.Wskazująoniniekiedynaistnieniensferytzw.gestii
administracyjnej(inaczejsferydominalnej,właścicielskiej),czylidziałańad-
ministracjipublicznejpodejmowanychwinnychniżwładczeformachpraw-
nych”,określajączkoleidziałaniawładcze(związanezmożliwościąstosowania
przymusuadministracyjnego)mianemimperium82.Jakwynikazpowyższego,
wdoktryniezaobserwowaćmożnapewnezamieszanieterminologiczne,którego
dasięjednakuniknąćdziękipodejmowaniugłębszejrefleksjinadznaczeniem
stosowanychpojęć.
Wdoktrynieprawaadministracyjnegoprzyjmujesię,żeprzymusadmini-
stracyjnyprzejawiasięwdwóchklasycznychpostaciach:karyiegzekucji83.Od-
noszącsiędoczasówstarożytnych,możnazauważyć,żepoczątkowoodróżnienie
służącejwymuszeniuposłuszeństwawobecmagistraturycoercitiojakowładzy
ocharakterzepolicyjno-administracyjnymodkarwynikającychzeskazujących
wyrokówkarnych(równieżmagistraturalnych)byłodośćtrudne.Wynikałoto
zfaktu,coercitiosłużyłaczęstotymsamymorganom,którewykonywałyfunk-
cjesądownicze(iudicatio)84.Niektóreśrodkistosowanewramachcoercitiobyły
pierwotniebardzosuroweipozagrzywną(multa)orazzajęciemrzeczy(pignoris
capio)obejmowałyrównieżzatrzymanie,uwięzienie(ductioinvinculapublica),
jakteżuśmiercenie,poprzedzonechłostą85.Istniałatakżemożliwośćstosowania
81F
.LongchampsdeBérier,Instytucjerzymskiegoprawaadministracyjnego?[w:]Noweproblemy
badawczewteoriiprawaadministracyjnego,red.J.Boć,A.Chajbowicz,Wrocław2009,s.110.
82SzerzejJ.Radwanowicz-Wanczewska,Początki…,s.86–90.
83K.Jandy-Jendrośka,System…,s.262.
84SzerzejnatematśrodkówstosowanychwramachcoërcitioJ.Radwanowicz-Wanczewska,Po-
czątki…,s.80–121.Zob.teżpodanątamliteraturę.
85W
.Litewski,Słownikencyklopedycznyprawarzymskiego,Kraków1998,s.42–43,hasło
co
ё
rcitio;W
.Nippel,PublicOrderinAncientRome,Cambridge1995,s.5–12.
JOANNARADWANOWICZ-WANCZEWSKA
63