Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bezpośrednioodwięźniów,atostanowiłojednoznajlepszychźródełdochodu
wówczesnymLondynie.Takisystemfinansowaniaskłaniałwłaścicielidowyzy-
skuiokrucieństwa,asamychskazanychwikłałwpętlęzadłużenia.Wefekciewię-
zieniabyłypełneskazanych,którzycoprawdawyrokjużodbyli,alezewzględu
nadługi,jakiezaciągnęliwczasiekary,niemogliopuścićzakładu.Bardzoczę-
sto,jaktomiałomiejscewNewgate,pozaskazanymiwwięzieniachprzebywa-
łyrównieżichrodziny,przedewszystkimpozbawioneśrodkówdożyciażony.
Towarzyszyłyswymmężomwodbywaniukarylubwoczekiwaniunaegzeku
-
cję.Wieleznichdoświadczałogwałtównietylkozestronywspółwięźniów,ale
istrażników.Niektóretrudniłysięnierządem,kontynuującswójnfach”zczasów
wolności.Warunkihigienicznewwięzieniachbyłyskandaliczne.Skazaninietyl-
komusieliradzićsobiezwszechobecnymbrudem,alerównieżzwystępowaniem
milionówgryzoniiinnychzwierząt,cosprzyjałorozwojowichoróbzakaźnych.
JohnHowardzauważyłwswymfundamentalnymdziele,nżeowielewięcejwięź-
niówzmarłozpowodugorączkiwięziennejniżzpowoduwszystkichpublicznych
egzekucjiwcałymkrólestwie”
5
.Wówczesnychzakładachnieobowiązywałyregu-
laminywykonywaniakary,nieczynionopodziałównaskazanychprzestępców,
dłużnikówiludzioczekującychnaproces,cowpisywałosięwfilozofięówczes-
negowięzienia,traktowanegowzasadziejakomiejsceoczekiwanianawyrok.
Wrazzdokonującymisięprzemianamispołeczno-gospodarczymisytuacjazaczę-
łasięzmieniać.Jednymzpierwszychprzykładówrodzącejsięnowejideikara-
niabyłpowstaływBridewellw1553rokudompoprawy,przeznaczonygłównie
dopracyzmłodymiprzestępcamiorazosobamibezdomnymi
6
.Tym,cowyróż-
niałotęplacówkęnatleinnych,byływprowadzone,porazpierwszywhistorii
5
J.Howard,meStateofPrisoninEnglandandWales,London1777,za:L.Lyons,Historiakarcielesnych,
Warszawa2003,s.140-144.
6
WXVIwiekusystemfeudalnyzostałwypartyprzeznowegotypuzależnośćopartąnakontraktach
opłacanychwalutą.Dominującąwarstwąspołecznąstałosiębogacącesięwszybkimtempiemieszczań-
stwo.TeagrokulturoweisocjalnezmianyprzywiodłydoLondynuwysiedlonychipozbawionychgospo-
darstwchłopóworazchorychlubposzkodowanychwinnysposóbludzizcałejAnglii.Przynaglonyprzez
liderówkościelnychkrólEdwardVIzwróciłsiędoburmistrzaLondynuzżądaniem,byzająłsięproble-
memtysięcyubogichibezdomnychludzi,koczującychnaulicachmiasta.Chcianojaknajszybciejzapo-
biecrozruchomspołecznym,żebractwuiwynikającymztegoprzestępstwom.Burmistrzpowołałkomisję
społecznązłożonązespołecznychimajątkowychliderów.Byłatopierwszapublicznakomisjategorodzaju,
którejcelembyłoopracowanienowejsocjalnejpolitykimiasta.Zajęłasięonaprzygotowaniemprogramu,
któregogłównymzadaniembyłouzyskanieirozbudowaniecharytatywnejsieciinstytucjizajmującychsię
sierotami,szpitalamiischroniskamidlabezdomnych,zaopatrującychdużączęśćpopulacjiludnościmiej-
skiej.Dlatych,którzywedługkomisjiniezasłużylinapomoc,włączającwtosilnychizdrowychprzestęp-
ców,opracowanoplanywięzienia.Jegogłównecelebyłypodobnedocelówwspółczesnychzakładówkar-
nych:więzieniebyłoterenemzabezpieczonym,wktórymjednostkiodbywałykarępozbawieniawolności
wymierzonąwedługklasyfikacjiczynu,gdziepoddawanebyłyresocjalizacjiwceluprzywróceniaichspołe-
czeństwu.DotychczaswAngliiwięzieniebyłojedyniemiejscem,gdzieskazanyoczekiwałnaprocesiegze-
kucję.Zob.W
.Hinkle,meHistoryofBridewell:1553-1700,NewYork2006;M.Kalinowski,J.Pełka,Zarys
dziejówresocjalizacjinieletnich,Warszawa2003,s.23.
19
