Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iJohnaHowarda
38
,korespondującezideamiDeklaracjiNiepodległościoraz
oświeceniowąwiarąwludzkąnaturęimożliwośćosiągnięciadoskonałości
przezkażdegoczłowieka,pozwoliłynaprzesunięciezkoncepcjipredestyna-
cjidoprzestępstwawstronęuwarunkowańśrodowiskowychikonieczności
oddziaływańresocjalizacyjnych,realizowanychprzedewszystkimwwarun
-
kachinstytucjonalnych.Nieuchronnośćkarymiałastanowićelementchro-
niącyspołeczeństwoijednocześniepowstrzymującyodpopełnieniakolejne-
goprzestępstwa.Efektemtegobyłaliberalizacjakodeksówkarnychzokresu
kolonialnegoi,zasprawąustawodawstwapensylwańskiego,przejściewstronę
kar,któremiałynnaprawiaćireformowaćprzestępców”
39
.W1790rokuPensyl-
waniastałasiępierwsząjurysdykcjąnaświecie,któraograniczyłakaręśmierci
tylkodoprzypadkówludobójstwa.Zajejprzykłademposzłyinnestany,zcze-
gonajbardziejskrajnąpolitykęprezentowałwlatachczterdziestychXIXwie-
kuMichigan,gdziezaniechanokaryśmierciwogóle.NapoczątkuXIXwieku
StanyZjednoczonestałysiępierwszymspołeczeństwemwhistoriiludzkości,
którezapopełnieniepoważnegoprzestępstwaskazywałonawięzienie,aniena
szubienicęczygilotynę
40
.nWspołeczeństwiezbudowanymwoparciuozasadę
wolności,karąnajwyższąstałasięutratawolności”41.Zastąpieniekaryśmierci
długoterminowymlubtrwającymcałeżyciewięzieniemspowodowałorozbu-
dowęinfrastrukturypenitencjarnejnaniespotykanądotądskalę.Byłotonie-
zwyklepotrzebne,ponieważcoprawdawczasierewolucjiprawostraciłodużo
zeswejsurowości,alewarunkiżyciawwięzieniachnieuległypoprawie.Pano-
wałwnichtłok,wybuchałyzarazy,nmężczyźniikobiety,młodziistarzy,dłuż-
nicyimordercy,notoryczniprzestępcyiskazaniporazpierwszy-przebywali
wewspólnychcelach,gdziepozostawianoichsamychsobie”
42
.Corazpowszech-
niejszebyłyżądaniaprzeprowadzeniareformy.Jednymzsilnychogniwrefor-
matorskichbyłozałożonew1787rokufiladelfijskieTowarzystwods.Popra-
wyTrudnychWarunkówwWięzieniachPublicznych(PhiladelphiaSociety
forAlleviatingtheMiseriesofPublicPrisons)43.
obserwacyjna,zktórejmożnabyłoprzezcałyczasnadzorowaćwięźniów.OilewEuropietorozwią-
zaniearchitektonicznenieuzyskałopoczątkowowielkiejakceptacji,otylewStanachZjednoczonych
zostałoprzyjęteentuzjastycznie,oczymświadczyćmożefaktwykorzystywaniaideinPanoptikonu”
jeszczewXXwieku.Zob.J.Utrat-Milecki,Podstawypenologii…,s.167-204;L.Lyons,Historiakar…,
s.137-138.
38
JohnHoward-angielskifilantropireformator,opublikowałraportStanwięzieńwAngliiiWalii,
wktórymujawniłskandalicznewarunkiodbywaniakarypozbawieniawolności.
39T.R.Clear,G.F.Cole,American…,s.41.
40J.Jenkins,Historia…,s.91.
41L.Lyons,Historiakar…,s.149.
42M.A.Jones,HistoriaUSA…,s.189.
43
E.Leś,Odlantropiidopomocniczości.Studiumporównawczerozwojuidziałalnościorganizacji
społecznych,Warszawa2000,s.56.
25