Systemy polityczne Podręcznik akademicki Tom 1

Marek Bankowicz, Beata Kosowska-Gąstoł

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-233-4684-5

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

287

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Systemy polityczne Podręcznik akademicki Tom 1. Red. Bankowicz, Marek; Kosowska-Gąstoł, Beata . : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2019, 287 s. ISBN 978-83-233-4684-5

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Bankowicz, M.

A2 Kosowska-Gąstoł, B.

T1 Systemy polityczne Podręcznik akademicki Tom 1

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

YR 2019

SN 978-83-233-4684-5

Bibliografia BibTex:

@Book{ 246621, author = "", editor = "Bankowicz, Marek and Kosowska-Gąstoł, Beata", title = "Systemy polityczne Podręcznik akademicki Tom 1", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego", year = "2019", address = "", isbn = "978-83-233-4684-5" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Bankowicz, Marek

ED - Kosowska-Gąstoł, Beata

TI - Systemy polityczne Podręcznik akademicki Tom 1

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

CY -

PY - 2019

SN - 978-83-233-4684-5

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Bankowicz, Marek; Kosowska-Gąstoł, Beata. Systemy polityczne Podręcznik akademicki Tom 1 [baza danych online] : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2019 [dostęp: 22 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/systemy-polityczne-podrecznik-akademicki-tom-1-marek-bankowicz-beata-246621.

nauki polityczne, politologia, systemy polityczne

Problematyka systemów politycznych to jeden z najistotniejszych obszarów badawczych we współczesnej politologii. Zajmuje również ważne miejsce w procesie dydaktycznym na wielu kierunkach studiów z zakresu nauk społecznych i humanistycznych. Bez po...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-233-4684-5

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

287

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

WPROWADZENIE14
I. WPROWADZENIE DO ANALIZY SYSTEMU POLITYCZNEGO PAŃSTWA 18
1. Co to jest system polityczny?18
2. System polityczny państwa24
2.1. Uwagi wstępne24
2.2. Podejście instytucjonalne i neoinstytucjonalne25
2.2.1. Perspektywa horyzontalna25
2.3. Podejście procesualne27
2.2.2. Perspektywa wertykalna27
2.3.1. Uwagi wstępne27
2.3.2. Parlamentarny łańcuch rządzenia30
2.3.3. Governance31
2.3.4. Multi-level governance33
2.3.5. Procesualne ujęcie demokracji34
2.4. Podejście systemowe35
3. Klasyfikowanie systemów politycznych państw37
3.1. Założenia i wyzwania klasyfikacji systemów politycznych państw37
3.2. Klasyfikacje systemów politycznych państw38
II. SYSTEMY DEMOKRATYCZNE I NIEDEMOKRATYCZNE 46
1. Demokracja46
1.1. Wokół suwerenności narodu: rządy ludu czy zgoda ludu?46
1.2. Demokracja a tyrania większości48
1.3. Prawa i wolności w demokracji50
1.4. Demokratyczne przedstawicielstwo51
1.5. Demokracja jako system rywalizacji i kompromisu52
1.6. Demokratyczne przywództwo53
1.7. Podział władzy54
1.8. Państwo prawa55
1.10. Definicje56
1.9. Fałsz „innych demokracji”56
2. Autorytaryzm59
2.1. Cechy autorytaryzmu59
2.2. Klasyfikacje autorytaryzmów61
3. Totalitaryzm68
3.1. Istota totalitaryzmu68
3.2. Totalitaryzm – fenomen współczesności71
3.3. Krytyczne interpretacje totalitaryzmu72
III. WYBORY I REFERENDA82
1. Uwagi wstępne82
2. Wybory83
2.1. Dlaczego wybory?83
2.2. Podstawowe definicje86
2.2.1. Wybory86
2.2.2. System wyborczy89
2.2.3. Prawo wyborcze90
2.2.4. Demokratyczne prawo wyborcze91
2.3. Rodzaje wyborów95
2.4. Funkcje wyborów98
2.5. Konstrukcja systemu wyborczego100
2.5.1. Formuła wyborcza100
2.5.2. Metoda wyborcza101
2.5.3. Podział na okręgi wyborcze104
2.5.4. Uprawnienia wyborcy w akcie głosowania105
2.6. Konsekwencje systemów wyborczych106
3. Referenda108
3.1. Podstawowe pojęcia i definicje108
3.2. Referenda w praktyce politycznej111
3.3. Referenda – za i przeciw113
4. Inne instytucje demokracji bezpośredniej114
IV. PARTIE I SYSTEMY PARTYJNE118
1. Pojęcie partii oraz różne orientacje w badaniach nad partiami118
1.1. Problemy z definiowaniem partii politycznych118
1.2. Podstawowe podejścia w badaniach nad partiami119
1.2.1. Rozpatrywanie partii przez pryzmat ich programu119
1.2.2. Podejście funkcjonalne119
1.2.3. Podejście strukturalne121
1.2.4. Podejście rynkowe123
1.2.5. Podejście wielopoziomowe124
2. Geneza partii politycznych125
2.1. Powstawanie partii jako rezultat rozwoju parlamentaryzmu i upowszechnienia praw wyborczych126
2.2. Powstawanie partii jako rezultat procesów modernizacji127
2.3. Powstawanie partii po obaleniu systemu niedemokratycznego127
3. Struktury organizacyjne partii128
3.1. Ewolucja organizacyjna – modele partii128
3.1.1. Partie kadrowe i masowe129
3.1.2. Partie wyborcze129
3.1.3. Partie kartelowe130
3.1.4. Partie politycznych przedsiębiorców131
3.2. Inne koncepcje i typy partii133
3.3. Trendy zachodzące we współczesnych strukturach organizacyjnych partii135
3.3.1. Prezydencjalizacja i profesjonalizacja partii135
3.3.2. Zmiany w zakresie partyjnych afiliacji135
4. Funkcje partii136
4.1. Funkcja społeczna137
4.2. Funkcja państwowo-publiczna137
4.3. Funkcja organizacyjna138
5. Podziały społeczne i konflikty polityczne139
5.1. Podział lewica–prawica139
5.2. Geneza podziałów socjopolitycznych oraz ich współczesny kształt141
5.3. Podziały socjopolityczne w Polsce142
6. Oblicze ideowo-programowe partii143
7. Instytucjonalizacja partii politycznych144
7.1. Instytucjonalizacja prawna145
7.2. Instytucjonalizacja socjologiczna146
8. System partyjny – pojęcie, typologie, instytucjonalizacja148
8.1. Pojęcie systemu partyjnego148
8.2. Typologie systemów partyjnych149
8.3. Instytucjonalizacja systemów partyjnych153
9. Partie w systemie politycznym154
9.1. Partie w systemach demokratycznych – zjawisko rządów partii154
9.2. Partie w systemach niedemokratycznych155
V. PARLAMENTY160
1. Wprowadzenie do problematyki160
1.1. Terminologia160
1.2. Ogólna charakterystyka parlamentu161
2. Struktura163
2.1. Jednoizbowość164
2.2. Dwuizbowość166
2.2.1. Strukturalna odmienność drugich izb167
2.2.2. Formuły reprezentacji w drugiej izbie168
2.2.3. Druga izba jako element moderujący w systemie politycznym170
2.2.4. Funkcjonalny wymiar dwuizbowości171
3. Organizacja wewnętrzna i tryb pracy173
3.1. Organy kierownicze i pomocnicze173
3.1.1. Organy kierownicze173
3.1.2. Organy pomocnicze176
3.2. Partie polityczne w parlamencie179
3.3. Tryb pracy181
4. Funkcje183
4.1. Funkcja reprezentacji politycznej184
4.2. Funkcja ustawodawcza187
4.3. Funkcja legitymizacyjna189
4.4. Funkcja kontrolna190
VI. RZĄDY I GŁOWY PAŃSTW 192
1. Pojęcie i zakres władzy wykonawczej192
2. Struktura i funkcjonowanie władzy wykonawczej193
2.1. Modele władzy wykonawczej193
2.2. Rząd w strukturze władzy wykonawczej198
3. Władza wykonawcza w strukturze systemu rządów203
3.1. Problem odpowiedzialności politycznej członków rządu203
3.2. System parlamentarny204
3.3. System prezydencki210
3.4. System semiprezydencki212
3.5. System kanclerski216
3.6. System rządów zgromadzenia218
4. Wzrastająca rola egzekutywy we współczesnych systemach rządów220
VII. SĄDOWNICTWO 226
1. Uwagi ogólne226
2. Zadania sądownictwa229
3. Zasady sądownictwa233
3.1. Zasada niezależności sądów233
3.2. Zasada niezawisłości sędziowskiej235
3.3. Inne zasady sądownictwa237
4. Rodzaje sądów238
4.1. Sądy konstytucyjne239
4.2. Sądy powszechne243
4.3. Sądy administracyjne243
4.4. Sądy wojskowe244
4.5. Sądownictwo międzynarodowe244
5. Polityczność władzy sądowniczej245
VIII. USTRÓJ TERYTORIALNY 248
1. Pojęcie i klasyfikacja ustrojów terytorialnych248
1.1. Państwa unitarne249
1.2. Państwa federalne249
1.3. Konfederacje251
1.4. Ustrój terytorialny a dekoncentracja władzy254
2. Rodzaje państw unitarnych255
2.1. Państwa scentralizowane255
2.2. Decentralizacja i samorząd regionalny256
2.3. Państwa zregionalizowane257
2.4. Autonomia i dewolucja258
3. Federalizm259
3.1. Powstanie federacji259
3.2. Suwerenność w państwie federalnym260
3.3. Secesja i nullifikacja263
3.4. Modele ustrojów federalnych264
3.5. Podział kompetencji w państwach federalnych266
3.5.1. Podział kompetencji ustawodawczych267
3.5.2. Podział kompetencji wykonawczych i sądowniczych269
3.6. Autonomia części składowych federacji271
3.5.3. Rozstrzyganie sporów w państwach federalnych271
3.7. Reprezentacja części składowych na poziomie federalnym274
3.8. Samodzielność polityczna części składowych277
3.9. Ewolucja systemów federalnych278
4. Samorząd lokalny279
4.1. Samorząd municypalny279
4.2. Inne jednostki samorządu lokalnego280
4.3. Charakter jednostek samorządu lokalnego281
4.4. Funkcje i zadania jednostek samorządowych282
4.5. Modele ustrojowe samorządu283
4.6. Relacje państwo–samorząd284

WPROWADZENIEDOANALIZYSYSTEMUPOLITYCZNEGOPAŃSTWA

alepowinnyrównieżpełnićfunkcjęeksplanacyjną,toznaczydood-

powiedzinapytanienjak?”dodawaćkomponentodpowiadającyna

pytaniendlaczego?”.

Aktualnystanwiedzydotyczącykategoriisystemupolitycznegopozwala

nasformułowanienastępującychspostrzeżeń:

Systemypolitycznetozłożonefenomenybędąceprzedmiotemzain-

teresowaniaprzedstawicielilicznychdyscyplinbadawczych.Badania

nadsystemamipolitycznymipodejmowanesąnietylkowobrębie

politologii,lecztakżenaukprawnych(szczególnietam,gdzieele-

mentamisystemówpolitycznychsąformalneinstytucjeiprocedury,

astatussystemuuregulowanyjestwprzepisachprawa),socjologii

(systemypolitycznetraktowanesąjakoelementsystemówspołecz-

nych)ipolitykpublicznych(wzakresieformułowania,realizowania

iocenianiaefektówichprowadzenia).

Systemypolitycznewnajogólniejszymujęciuutożsamianesązukła-

demrelacji(zależności)i/lubstrukturami,wramachktórychżyją

ludzie.Ztakiejperspektywysystemypolitycznemożnazdeﬁniować-

nawiązującdopropozycjiRobertaDahlaiBruce)aStinebricknera-

jakowyodrębnionewotoczeniuzbioryelementówoddziałujących

wzajemnienasiebie.

Systemypolitycznewświeciespołecznymnajczęściejwyodrębniasię

napodstawieistniejących:

•relacjiwładzyipodporządkowania;

•zbiorowychmechanizmów(sposobów,procedur)podejmowania

decyzji;

•metodrozdziałuspołeczniepożądanych,deﬁcytowychdóbr;

•

dążeniadozaspokojeniapotrzebzbiorowychczłonkówokreślonej

społeczności(realizacjizadańpublicznych);

•metodrozwiązywaniakonﬂiktówiredukcjinapięćwramach

określonychgrupspołecznych.

Systemypolitycznetojedenzrodzajówsystemów,wramachktórych

żyjąludzieiktórepozostająwlicznychzależnościachodinnychsyste-

mów,takichjaksystemyspołeczne,ekonomiczne,religijne,kulturowe

czyszerokopojmowanesystemymiędzynarodowe.Relacjemiędzy

systemamikształtująsięwróżnorodnysposób,aprzedmiotemlicz-

nychbadaństajesięokreśleniewzajemnychzależnościmiędzynimi,

Brak wyników

Systemy polityczne Podręcznik akademicki Tom 1

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra