Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
niedouniknięcia,zawszetowarzyszącychczłowiekowi,takichjak:przypadek,
walka,wina,cierpienie,śmierć(Gerc,1999).WedługJaspersa(Rudziński,1978)
sytuacjetestająsięngranicznymi”dopierowmomencieuzyskiwaniasubiektyw-
negoznaczeniadlaczłowieka,tj.ponadaniuimprzezjednostkęokreślonegosen-
suizuwaginaewentualnośćpojawieniasięcierpieniamogąonerównieżdoty-
czyćsytuacjiutratyzdrowia.
PoglądyJaspersaznalazłyswojeodzwierciedlenieprzedewszystkimwpracach
psychologówzajmującychsięzagadnieniemcierpieniaiśmierci(m.in.Bocheń-
ski,1988;Frankl,1984;Scheler,1986,Kozielecki,1986;1988;Opoczyńska,1996;
Widera-Wysoczańska,2000),opisującychważnedladalszychrozważańzagad-
nienierozwojuczłowieka-rozumianegoprzezGałdowąjakołańcuchsytuacji,
atakżeanalizującejdoświadczanieupływuczasunpoprzezzmianysytuacji”prze-
żywanenodmiennieprzezróżnychludzi”zewzględunaindywidualneróżnice
wnodczytywaniu”ichsensu(Gałdowa,2000,s.114-116).
Zbieżnyzpowyższymipoglądamisposóbujmowaniasytuacjimożnam.in.
znaleźćwpracachRogersa(1959,1991)czyteżwwyżejcytowanychegzystencja-
listów,atakżeLewina(za:Hall,Lindzey,1990)kładącegonacisknazwiązekspo-
sobupostrzegania,rozumieniaiprzeżywaniasytuacjizsubiektywnymnstanem
podmiotu”(Gałdowa,2000,s.133).
Podchodzącnatomiastdozagadnieniasytuacjiodstronyobiektywnejide-
finiującjązgodniezjednymznajbardziejpopularnychsłownikówpsychologii
(Reber,1985)-jakosumęwspółwystępującychwdanymmomencieczasuczyn-
nikówoddziaływającychnaczłowieka,tj.przedmiotów,ludzi,zjawiskirelacji,
stanowiącychpewnącałośćizazwyczajnacechowanychpewnymklimatememo-
cjonalnym-znajdujemysięwnurciebliskimbehawioralnemurozumieniusytu-
acji,dlaktóregosytuacjajestukładembodźcówzewnętrznych(Gałdowa,2000).
Możnaprzytoczyćjeszczeinnepodejściapsychologicznekładącenacisknasu-
biektywnośćlubteżobiektywnośćsytuacji,przyczymbardziejwnikliwaanaliza
pokazuje,żeniesątoprzeciwstawne,leczniejakokomplementarnesposobyuj-
mowaniasytuacji.PrzykłademmożebyćzaproponowaneprzezJaspersa(1990)
subiektywnepodejściedosytuacji,dopuszczającemożliwośćdokonaniajejopisu
zperspektywyzewnętrznej-nieprzesądzającejosensietejsytuacjidlakonkretnej
osoby,czyteżstanowiskopostbehawiorystów,poszerzającychobiektywniedane
elementyskładowesytuacjiosamegoczłowieka-wrazzjegoindywidualnymi
właściwościamiwzakresiewrażliwościireaktywności,nazwanymizmiennymi
pośredniczącymi(Gałdowa,2000).
Poszukująctakiegorozumieniapojęciasytuacji,którełączyłobypodejście
obiektywistycznezsubiektywistycznym(Ratajczak,Wosińska,1991),niesposób
