Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
owspólnesprawy.Tymbardziejistotnywydajesiękomentarz,odno-
szącysiędopracobuartystów,jednegozeznaczącychprzedstawicieli
powojennejpolskiejscenografii.JanPolewkawtrakcieodbywającego
sięw2001roku,poświęconegoscenografii,spotkaniawwarszawskim
TeatrzePolskim,oGurawskimiKowarskimmówiłtak:DUważam,że
wscenografiiposzukującejostatniegopółwieczadwóchscenografów
otworzyłoprzestrzeńsceniczną.PierwszymbyłJerzyGurawski,sceno-
grafTeatruLaboratoriumJerzegoGrotowskiego,którypotemodszedł
odteatru,zająłsięarchitekturą.Zaproponowałonwteatrzerozwią-
zaniaprzestrzenne,któresądodziśniewykorzystane.Drugimjest
Juk-Kowarski,teżzresztąarchitekt.Odpoczątkubyłemzaskakiwany
izprzyjemnościąśledziłemjegorozwiązaniaprzestrzeni.[ł]mamwra-
żenie,żewewspółpracyzJerzymJarockimrozwiązanieprzestrzenibyło
zawszefundamenteminscenizacji.Chodzimiopewneproporcjeprze-
strzeni,ozłamanieproporcjiscenypudełkowej,odnalezienieinnych
przestrzennychpodziałów”38.
ComógłmiećnamyśliPolewka,scenograf-malarz,gdymówił
ootwieraniuprzezGurawskiegoiKowarskiego,dwóchscenografów-
-architektów,przestrzeniscenicznej?Cotoznaczy–otworzyćprze-
strzeń,wswejistocieprzecieżzmysłowonieuchwytną,niepostrzegalną,
awprzednaukowymmyśleniuidentyfikowanązpróżnią,bezgranicz-
nościąinicością;zobszaremmieszczącymwsobienieskończonenieba,
powietrzeiświaty,apóźniej–przedewszystkimzasprawąArysto-
telesa–utożsamianązrodzajempojemnika,wktórymwszystko,co
powstaje,majakieśmiejsce?WiekiśrednieutrwaliłyArystotelesowski
obrazprzestrzenijakouporządkowanego,skończonegozbiorumiejsc.
WizerunektenEuropaporzucałazesporymioporami,zmuszonanie-
ubłaganąlogikąnaukowychdokonań.WXVIIstuleciudziękiastro-
nomicznymodkryciomJohannesaKeplera,wierzącegowprymatprze-
strzennegoporządkuwświecieijegoboskąmoc,dziękimechanice
Galileusza,twierdzącego,żeprzyrodanapisanajestjęzykiemmatema-
tyki,aprzedewszystkimdziękigeometriiKartezjuszazmaterializowa-
na,szczelniezapełnionaciałami,rozciągniętadonieskończonościprze-
strzeńnabrała,jakpiszeMichałHeller,Dcharakterusceny,naktórej
dziejąsięprocesywszechświata”39.IzaakNewton,czyniącprzestrzeń
organemDBożejwszechobecności”,przywróciłjejabstrakcyjnywymiar.
Odsłaniającpustkę,uwolniłjąodkartezjańskiegozapchaniamaterią,
ajednocześnieutrwaliłjejtrójwymiarowy,jednorodny,ciągłyimie-
rzalnycharakter.Stworzoneprzezniegopojęcieprzestrzeniabsolutnej
38Kształtyteatru.DTeatr”2002,nr1–2,s.15.
39M.Heller:Bógigeometriał,s.11.
22
