Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
płacimyrachunki,kontaktujemysięiposzukujemyinformacji.Wyja-
śniającideęprzestrzeni,AlbertEinsteinwskazywał,żewystępujeona
Dzawszewpołączeniuzrealnymi,konkretnymirzeczami”45.Itodzię-
kiichobecności,zmianomichpołożenia,sposobomprzemieszczania,
dziękinimipoprzezniemierzymyiokreślamyprzestrzeń.Podobnie
widziałproblemMartinHeidegger.WesejuBudować,mieszkać,myśleć
zwracałuwagęnato,żeprzestrzeńjestnamudzielanaprzezrzeczy,
skupiająceiustanawiającemiejsca.DPrzestrzeń(Raum)–pisał–tocoś
przyznanego(dasEingeräumte),zwolnionego;zwolnionegodopewnej
granicy[ł].Granicaniejesttym,przyczymcośsiękończy;dopiero
gdycośjestograniczone–jaktorozpoznalijużGrecy–zaczynabyć
sobą”46.Ograniczone,wyznaczoneobiektamimiejscapozwalająnam
zatemnarozpoznanie,identyfikacjęinadawanieznaczeńprzestrzeni.
MicheldeCerteau,francuskihistoryk,napiętnowałjąwięcmianem
Dpraktykowanegomiejsca”47.Wtworzeniu,konstruowaniupraktykowa-
nychprzeznasmiejscszczególneznaczenieprzypadaoczywiściearchi-
tekturze–sztucekształtowania,awedlesłówHerbertaReada–Dzamy-
kaniaprzestrzeni”48.
GurawskiiJukKowarski,architekciotwierający–bypowrócićdo
konstatacjiPolewki–przestrzeńsceniczną,konstruowalizatemtakie
teatralnemiejsca,któreprzyczyniającsiędokompletnienowegouję-
ciakategoriiprzestrzeniteatralnej,pozwoliływidzomnaspotkanie
sięwscenicznymograniczeniuizamknięciuzpotencjałemjejwielkiej
tajemnicy.Gurawski,współpracującywtzw.okresieDteatruprzedsta-
wień”zGrotowskimiLudwikiemFlaszenem,praktykowałteatrpoza
tradycyjnymbudynkiemiscenąpudełkową.OkreśliłgomianemDte-
atruprzestrzeni”,choćparadoksalniepomieszczenia,wktórychówte-
atrpowstawał,byłyraczejciasne–najpierwbyłatosalaopowierzchni
72m2opolskiegoTeatru13Rzędów,apóźniejniecowiększa,boopo-
wierzchni97,2m2,iwyższasalawrocławskiegoTeatruLaboratorium.
Podkonieclatpięćdziesiątych,jeszczejakostudentWydziałuArchitek-
turyPolitechnikiKrakowskiej,dążyłwswoichteoretycznychrozważa-
niachprzedewszystkimdoustanowieniazmianwukształtowaniurela-
cjiscena–widownia.DSzukałemrozwiązań–pisałpolatach–opartych
nadziałaniuprostychmechanizmówprzestrzennych,przemieszczają-
cychdowolniescenęiwidownięwróżneukłady.Rozwiązaniatewy-
45Za:K.Polus-Rogalska:Zrozumiećczasł,s.316.
46M.Heidegger:Budować,mieszkać,myśleć.Esejewybrane.Przeł.K.Michalski,
K.Pomian.Warszawa1977,s.326.
47Za:M.Augé:Nie-miejscał,s.54.
48H.Read:Opochodzeniuformywsztuce.Przeł.E.Życieńska.Warszawa1973,
s.103.
24
