Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podwalinymodernizmu
Historycyfilozofiiprzyjmują,żenowoczesnośćrozpoczęłasięwXVIw.Jeśli
mówimyoliteraturoznawcach,począteknowoczesnościprzypadanaprzełom
XIXiXXw.,kiedytozwolnawygasającetendencjeromantyczneustępująmiej-
scanowemuparadygmatowi.Poglądten,usankcjonowanywpismachwybitnych
badaczyliteratury(np.wfundamentalnymartykuleEpokiiformacjewdziejachlite-
raturyautorstwaJerzegoZiomka1czywmonografiachRyszardaNycza2iMichała
PawłaMarkowskiego3)stanowidziśkoncepcję,którejkryteriówniesposóbpod-
ważyć.Obydwiezresztąkoncepcje–tapochodzącaodhistorykówfilozofiiita,
podktórąpodpisująsięliteraturoznawcy–niosąwsobiepiętnoniepodważalności.
Jednakzastanawiaćmożefakt,żepomiędzyfilozoficznymiliteraturoznawczym
początkiemnowoczesnościziejeprzepaśćorozpiętościczterechwieków.
Wśródliteraturoznawcówistniejąrozpowszechnionedwawpływowepoglą-
dy,pozwalającespojrzećnaciąghistoryczno-literackizdwóchniecoodmiennych
punktówwidzenia.PierwszymznichjestkoncepcjaJulianaKrzyżanowskiego,
wedługktórejposzczególneepokiwhistoriiliteraturyzwiązanesąbezpośrednio
zważnymiwydarzeniamihistorycznymi.Istniejąwnichbowiemmomentyprze-
łomowe,stanowiąceokońcujednejepokiipoczątkukolejnej.Tąkoncepcjąnie
będziemyzajmowaćsięwniniejszejpracy,skupiającsięnakonkurencyjnej,przy-
sposobionejprzezwspomnianegojużJerzegoZiomka.Założeniatejdrugiejigno-
rująhistorycznewydarzenia,uznając,żefundamentalnymiczynnikamimającymi
wpływnarozwójliteraturysąpewnetendencjeintelektualne,wykraczającepoza
doczesnewydarzenia.WedługZiomkaistniejąjednostkinadrzędne,potężniejsze
1J.Ziomek,Epokiiformacjewdziejachliteratury,„PamiętnikLiteracki”1986,r.LXXVII,z.4.
2R.Nycz,Literaturajakotroprzeczywistości,Kraków2011.
3M.P.Markowski,Polskaliteraturanowoczesna.Leśmian.Schulz.Witkacy,Kraków2007
.
