Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.TezyGorgiasza,czylisplotjęzykaiflozofi
mówiwtymkontekścieoepistemologicznymcięciu.PodobnieuważaMichael
Dummett,brytyjskifilozofanalityczny:njęzykoznawstwoogólnewzięłorozbrat
zfilozofią,którajeukształtowałaiwdużejmierzezawładnęłoniezależnądzie-
dzinąfilologii”(Dummett2010:8).Tesformułowaniadotycząprzedewszystkim
językoznawstwaobardziejteoretycznymcharakterze,językoznawstwoogólne
wywodzibowiemswójrodowódzarównozfilozofii,jakizfilologiioraz-szero-
kopojętej-gramatyki1.
Koncepcjacięcia(lubzerwania)epistemologicznegowprowadzanowąper-
spektywębadawczą,któramożeokazaćsięprzydatnawdalszejdyskusjinad
pojęciemzmianyparadygmatycznejiwyodrębnianiemposzczególnychparadyg-
matów.Innąkoncepcją(przyjętądalej)byłobywchłanianiekolejnychcałychper-
spektywbadawczychlub(częściej)ichistotnychelementów.
Filozofięijęzykoznawstwołącząbardzosilnezwiązkinietylkohistoryczne,
alerównieżdotycząceprzedmiotubadań.Językstanowiontologicznąimateria-
łowąpodstawęzarównodlajęzykoznawstwa,jakifilozofii.Wswojejklasycznej
rozprawiezzakresufilozofiijęzyka,Językiświatrealny,MieczysławKrąpiec
wyróżniatrzykolejnekręgimyślifilozoficznej:nkrągfilozofiibytu,filozofiimy-
śleniaifilozofiijęzyka”(Krąpiec1985:9)iwskazujenaścisłepowiązaniajęzyka,
myśliibytu:
[ł]język,myślibyttworząnierozdzielnącałośćifilozoficznerozumienieludzkie-
gojęzykamożesięstaćzrozumiałejedyniewkontekściebytu,myśliijęzyka.[ł]
Język,jegowartość(sens),jegoprzedmiotorazfunkcjabyłytradycyjniezwią-
zanezfilozofią,gdyżpierwotnienierozdzielanoinieparcelowanowarunkujących
sięwpoznaniuobszarówbytu,myśliijęzyka(Krąpiec1985:16).
Doskonałymprzykłademnajwcześniejszegofilozoficznegonamysłunadproble-
mamijęzykowymijestdialogPlatonaKratylos,powszechnieuważanyzanajstar-
szywtradycjieuropejskiejtraktatzzakresujęzykoznawstwaifilozofiijęzyka.
Ważnemiejscewtymdialoguzajmująrozważaniadotyczącenazwwłasnychoraz
istotyznaczenia,atakżepochodzeniajęzyka2.
Tematykatychklasycznychrozważańwdalszymciągustanowiżyznyob-
szarbadawczy,codoskonaleuwidaczniająwspółczesnebadaniadotyczącenazw
1Zob.uwagideSaussure’a(1991:27-32)natematrodowoduwspółczesnegojęzykoznawstwa
(por.podrozdział2.4),orazuwagiwpodrozdziałach3.2i3.3natematmiejscajęzykoznaw-
stwawobrębienaukwujęciudeSaussure’aiChomsky’ego.Dorelacjizachodzącychpomię-
dzyjęzykoznawstwemifilozofią(atakżefilozofiąjęzykaifilozofiąjęzykoznawstwa)powracam
wrozdziale4.
2Zob.omówienieproblematykizwiązanejzsemiotycznymikoncepcjamiwmyśligreckiej
w:Dąmbska(1984);bardziejszczegółowokwestiejęzykoznawczewKratylosieomawiaKacz-
markowski(1990).
12
