Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Rozdział1.GenezaSzkołyNaukPolitycznychUJ
StałaDocenturaRachunkowościPaństwowej.Pojawianiesięnowychkatedriprzed-
miotówwykładowych,podobniejakrozprawdoktorskichihabilitacyjnychdotyczą-
cychszerokorozumianychumiejętnościpolitycznychbyłydowodemnaznaczny
rozwójdyscyplinyporoku1880.UczeniwspółtworzącyPolskąSzkołęNaukPolitycz-
nychwlatach1911-1914,tacyjakJózefMilewski,WłodzimierzCzerkawski,Włady-
sławLeopoldJaworski,BolesławUlanowskiczyMichałRostworowski,bylireprezen-
tantaminaukzaliczanychwówczasdopolitycznych,którerozwinęłysiępolikwidacji
KatedryUmiejętnościPolitycznych41.
SzczególnezasługidlarozwojukrakowskiejpolitologiiwniósłFranciszekKa-
sparek,profesornadzwyczajnyfilozofiiprawaiprawanarodów,prowadzącytakże
wykładyzaustriackiegoprawapaństwowego,austriackiegoustawodawstwaadmi-
nistracyjnegoiumiejętnościpolitycznych.WieloletnirektorUJ,dziekanWydziału
Prawa,przewodniczącySenatuAkademickiego,autorogromnejliczbypublikacji
naukowychipopularyzatorskich,członekmiędzynarodowychinstytucjinaukowych
iznanywKrakowiedziałaczspołecznybyłpierwszymtejskaliautorytetem,który
przekonywałowadzeumiejętnościpolitycznychdlawspółczesnegowykształcenia
orazpostulowałreformęstudiówprawniczychzakładającąszerszeuwzględnienie
wtokustudiównaukpolitycznych42.
Swojepoglądynatematwagiiznaczeniaorazpoziomunauczaniaumiejętności
politycznychnastudiachuniwersyteckichwyraziłnajdobitniejwartykuleOnauce
umiejętnościpolitycznych,opublikowanymwnPrzeglądzieSądowymiAdministra-
cyjnym”w1876r.43Twierdził,żedotychczasowatradycjauniwersyteckanieuzasad-
niaprzyjęcianowejnazwy:WydziałNaukoPrawieiPaństwie,albowiemczłonytej
nazwyniesątraktowanerównorzędnie.Naukiopaństwie,inaczejnaukilubumiejęt-
nościpolityczne–Kasparekstosowałteokreśleniawymiennie–byłyjegozdaniem
wyraźnieupośledzonewstosunkudonaukprawnych,którychuprzywilejowanie
przejawiałosięwliczbiekatedrorazwykładówirandzekończącychjeegzaminów.
Tenstanrzeczybyłpozostałościąpookresierządówabsolutnych,które,jakpisał,
nniechętnebyływszelkiemuswobodniejszemuobjawowimyśli”
,cowięcej,nbyłona
rękęrządowi,abyuczeńprawaaprzyszłypotulnyurzędniknicopaństwieniewie-
dział”44.Wieluprofesorówwykładającychnaniemieckichiaustriackichuniwersyte-
tachpodzielałoteopinie,aKasparekprzywoływałjewswojejpracy.
Rok1848byłwtymwzględziezdaniemKasparkaprzełomowy;WiosnaLu-
dówprzyniosłamonarchiiaustriackiejzmianyustrojowe,którewymagałyczynne-
goudziałuobywateliwewszystkichformachżyciapublicznego,ichzaangażowania
wciałachustawodawczych,administracji,sądownictwie.Noweformyrządówiin-
stytucjipublicznychpotrzebowałyświatlejszychobywateli,którymniezbędnebyło
41Ibidem,s.402,408-411,428.
42B.Szlachta,FranciszekKsaweryKasparek,[w:]J.Stelmach,W
.Uruszczak(red.),Złota
księgaWydziałuPrawaiAdministracji,Kraków2000,s.171-176.
43F.Kasparek,Onauceumiejętnościpolitycznych,Lwów1876.
44Ibidem,s.7inast.
