Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
miastimiasteczek,atakżegościzewsiprzybywającychzokazjiświątbądź
jarmarków.ŻydowskichmieszkańcówtakrozumianejLitwynazywano
Litwakami.Termintenwjęzykupolskimnacechowanybywanegatywnie,
służyłbowiemokreśleniuzrusyfikowanychŻydówzzaBuga,którzywpoło-
wieXIXwiekunapływalinaterytoriaKrólestwaKongresowego.Różnili
sięonijęzykiem,kulturąorazstosunkiemdosprawynarodowejodprze-
ważającejczęścispołecznościŻydówpolskich.Zperspektywyżydowskiej
pojęcieLitwakaoznaczapoprostuwyznawcęjudaizmuwywodzącegosię
zhistorycznegoobszarudawnegoWielkiegoKsięstwa.Choćkonotujesze-
regstereotypów,pozostająoneściślezwiązanezkulturąireligiąŻydów,
ichjęzykiemlubobyczajowością.WSzlojmerebChaimsŻydziniepochodzą-
cyzLitwystanowiązrzadkaujawnianyelementhistoriibohatera.Spoty-
kamyichwdomurebSzlojmegowmieścieN…,przyczympochodzenia
gości-literatówdomyślaćsięmożemyjedynienapodstawiewypowiedzi
gospodarza,zpasjąobjaśniającegolitwackiecnoty.Wprzeciwieństwiedo
wspomnieńopublikowanychnaprzykładprzezJecheskielaKotika3,wmia-
steczkachportretowanychprzezAbramowiczanienapotykamypolskiego
Żyda,którywyróżniałbysięnatlemiejscowychjęzykiem,ubiorembądź
rytemmodlitewnym.Kimśobcymwydajesiębyćniemieckiideologhaskali
(żydowskiegooświecenia),aleionwpływanażycieŻydówzeznaczne-
godystansu.Powieśćroisięnatomiastodtypówfllitewskich”,doktórych
wszczególnysposóbzaliczyćmożemysamegoSzlojmelegoijegokolegów
zjesziwy,atakżeenigmatycznąpostaćchłopcaszukającegoschronienia
wodeskiejTalmud-Torze.RodzinarebChaima,sposóbjejfunkcjonowania,
źródłautrzymaniaczyzwiązkiznieżydowskimotoczeniemmajątworzyć
obrazustabilizowanegożycia,esencjilitwackiejprostoty,szczerościigoto-
wościpomocybliźnim.CzytelnikzwrócizapewneuwagęnafiguręrebElie
baalszema,kabalisty-cudotwórcy,niezwyklecharakterystycznądlapejza-
żukulturyludowejżydowskiejLitwy,atakżenastarszegoŻyda,człowieka
bywałegowróżnychzakątkachkraju,zbierającegowmiasteczkachśrodki
nawyjazddoZiemiIzraela.Abramowiczpozwalanamteżwejrzećwkon-
fliktpomiędzychasydamiamisnagdami,toczącysięwspołecznościżydow-
skiejtegoobszaruszczególnieintensywnie.Podobnychtarćwynikających
zróżnicspołecznych(np.pozycjarzemieślników,rolakobiet,itd.)pojawia
sięzresztąwjegoutworzeznaczniewięcej.
Krótkomówiąc,wspomnieniaAbramowiczaodmalowująpejzażlitew-
skiwsposóbszczegółowy,nadającmuswojskiecechyzarównowaspekcie
3
J.Kotik,Mojewspomnienia,tłum.A.Reibach,t.1-2,Warszawa2018-2019.
IX
Tłohistoryczne
