Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Carzobowiązałsięuwolnićpolskichjeńcówwojennych,ponadtoobiecywałinter-
wencjęwsprawiezwolnieniapolskichjeńcówwpaństwachsprzymierzonych.
SprawaprzyszłościPolskiodpoczątkubyłaprzedmiotemrozgrywkimiędzy
mocarstwami.Nakonferencjipaństwzwycięskiejkoalicjiantynapoleońskiej
wWiedniu(XI1814-VI1815)ustalonyzostałnowypodziałziempolskich15.Na
okrojonymterytoriummiałpowstaćnowytwórpolityczny–KrólestwoPolskiepo-
łączonezRosjąprzezswojąkonstytucjęizoddzielnąadministracją.Byłoonopo-
wiązaneuniąpersonalnązRosją.Każdykolejnycarmiałbyćkrólempolskim.
21maja1815r.cesarzAleksanderogłosiłuroczyścieaktpowstaniaKrólestwa
Polskiego.Liczyłoono128tys.km2,czylibyłookoło20%mniejszeodKsięstwa
Warszawskiego.Zamieszkiwałojeokoło3,5mlnludności.
20czerwcategosamegorokuoficjalnieogłoszonowWarszawieutworzenieKró-
lestwaPolskiego.Opublikowanojednocześniezasadyprzyszłejkonstytucji16.Była
onastosunkowoliberalna(bardziejliberalnaniżnapoleońskakonstytucjaKsięstwa
Warszawskiego),carbowiempostanowiłsprawdzić,jakrządzisięmetodamilibe-
ralnymi.KrólestwoPolskieotrzymało,opróczkonstytucji,rząduisejmu,własną
armię,którejoficjalnanazwabrzmiałaWojskoPolskie17.Wrozdzialedotyczącym
sprawwojskapodkreślonojegonarodowycharakter.Artykuł156mówił,że„wojsko
zachowakoloryswegomunduru,swójubiórwłaściwyiwszystkocosiętyczyjego
narodowości”18.
Wcelurozstrzygnięciaproblemówzwiązanychzpowrotemwojskpolskichdo
KrólestwaPolskiegoorazewakuacjijeńcówzorganizowanezostałynaczelnewładze
wojskowe.Miałyonerównieżzadaniewstępnegoprzygotowaniaadministracjiigo-
spodarkiwojskowej.NaczelnymwodzemarmiiKrólestwaPolskiegozostałbratcara
AleksandraKonstantyPawłowicz,chociażkonstytucjaz1815r.nieprzewidywała
takiegostanowiska19.
Dopraczwiązanychzformowaniemnowychsiłzbrojnychwyznaczonyzostał
gen.broniJanDąbrowski,nominalniepodporządkowanywielkiemuksięciuKon-
stantemu.Jegozadaniembyłoprzygotowaniezasadniczychprojektóworganizacyj-
nychadministracjiwojskapolskiego.
Powołanowładzecentralne,zwaneKomitetemWojskowym,któryfunkcjonował
dokońca1816r.Wjegoskładwchodzili:naczelnydowódcaarmiiKrólestwaPol-
skiegowielkiksiążęKonstantyorazczłonkowie–generałowiebroni:JanDąbrow-
1111111
15PrusyotrzymałyPoznańskieiToruńorazczęśćSaksonii.DoAustriiwróciłobwódtarnopolski.
ZKrakowawrazzprzyległymobszaremutworzonoWolneMiastopodprotekcjątrzechmo-
carstwzaborczych.
16KonstytucjazostałaopracowanaprzezksięciaAdamaCzartoryskiegoizespółludzi,którzywy-
korzystującustawęz3maja1791r.orazzdobyczekonstytucjiKsięstwaWarszawskiego
uwzględnilizasadywolnościosobistej,prywatnejwłasnościorazwolnościsłowaisprawiedli-
wości.Aktemz27.11.1815r.carAleksanderprzyznałKrólestwuPolskiemukonstytucję.Była
onajednąznajbardziejliberalnychwówczesnejEuropie.
17E.Kozłowski,M.Wrzosek,Historiaorężapolskiego1795-1939,Warszawa1984,s.152.
18W.Zajewski,Powstanielistopadowe1830-1831,[w:]Trzypowstanianarodowe,kościuszkow-
skie,listopadowe,styczniowe,red.W.Zajewski,Warszawa2000,s.155.
19KonstantyPawłowiczbyłjednocześniedowódcąsiedmiotysięcznejarmiirosyjskiejstacjonują-
cejwWarszawieiokolicach.
15
