Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
łejsytuacjiiniechęciwiększościgeneralicjidodalszejwalkipodpisał8września
1831r.aktkapitulacjiWarszawy.Porozbiciuarmiipolskiejwładzerosyjskienie
podjęłypróbyjejreaktywowania.
UdoskonalenieuzbrojeniawdrugiejpołowieXIXw.zmuszałowojskadozasto-
sowanianowychformtaktycznychiorganizacyjnych.Wyżsidowódcyniemoglijuż
kierowaćwalkąnapodstawiewłasnejobserwacji.Dyrektywyirozkazystałysięza-
sadnicząformąprzekazaniadecyzjidowódcy,wnowychwarunkachcorazbardziej
skomplikowanestawałosięgromadzeniedanychopołożeniu.Wtejsytuacjizwięk-
szyłasięrolasztabów.WEuropiesztabydoskonalonowedługwzorcówfrancuskie-
go(gdziesztabbyłpomocnikiemdowódcy)iniemieckiego(gdzieszefsztabumiał
dużąinicjatywę,swobodęmyśleniaizadecyzjeodpowiadałnarównizdowódcą)69.
Poważnedoświadczeniawdziedzinieorganizacjiipracysztabówprzyniosła
wojnarosyjsko-japońska(1904-1905).Porazpierwszypowstałyfrontyjakozwiązki
operacyjne,składającesięzkilkuarmii.Powstałyrównieższtabyfrontów.Wojnata
potwierdziłakoniecznośćdysponowaniazorganizowanymisztabamiostałymskła-
dzie,wyposażonymiwśrodkiłączności.
Olbrzymiwpływnapracęsztabówwywarłapierwszawojnaświatowa,wktórej
zasięgicharakterdziałańprzeszłyprzewidywaniateoretykówwojskowych.Do-
świadczeniatejwojnywpłynęłynarozwójsztabów.Zmieniłasiętakżerolaszefa
sztabu,któryzkierownikastałsięnaczelnąosobąsztabu.
Pierwszawojnaświatowawpłynęłanakształtowaniesiępierwszychpolskichin-
stytucjisztabowych.DecydującywpływnastanowiskoNiemieciAustro-Węgier
wobecsprawypolskiejwdrugiejpołowie1916r.wywarłkryzysrezerwludzkich
wpaństwachcentralnych.Ichsztabyprzyjęły,żeobszarzaborurosyjskiegoza-
mieszkałyjestprzezmilionmężczyznwwiekuod17do45lat,coumożliwiało
sformowaniearmiiwliczbie600-700tys.żołnierzy70.
Poszukiwaniemożliwościprzezwyciężenianiedoborurezerwludzkichdoprowa-
dziłodoogłoszenia5listopada1916r.proklamacjiwydanejwimieniucesarzy
NiemieciAustro-Węgier.Zapowiadałaonapowstaniesamodzielnegopaństwapol-
skiegozdziedzicznąmonarchiąiustrojemkonstytucyjnym.Konsekwencjątegoby-
łowydanie9listopadategosamegorokuprzezgenerał-gubernatorówniemieckich
iaustro-węgierskichodezwydoludnościpolskiejpodległychimterenówKrólestwa
Polskiego,wzywającejdowstępowaniadowojskaitworzeniaarmiipolskiej71.
WBaranowiczachpodanodowiadomościżołnierzomLegionówPolskich(no-
szącychodkońca1916r.nazwęPolskiegoKorpusuPosiłkowego)treśćaktuz5li-
stopada.JednocześnienapodstawieumowypodpisanejprzezNiemcyiAustro-
-Węgry11listopada1916r.formacjelegionowewydzielonozarmiiaustro-węgier-
skiejipodporządkowanobezpośrednioniemieckiemugubernatorowi,gen.Hansowi
Beselerowi.
1111111
69T.Rawski,Genezaiewolucja...,s.34.
70ArchiwumAktNowych(AAN)372,s.5,PismoCIKOddziałuWywiadowczegoWojskowego
Generał-gubernatorstwadoppłk.Szt.Gen.GustawavonIszkowskiegowsprawiepowołania
ludnościpolskiejbyłegozaborurosyjskiegodosłużbywojskowej.
71W.Jędrzejewicz,J.Cisek,KalendariumżyciaJózefaPiłsudskiego,t.I.1867-1918,Warszawa
1998,s.444.
26
