Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1Podłużnebadaniapsychologicznewybitnychaktorówpolskich…
Rozdział1
Podłużnebadaniapsychologiczne
wybitnychaktorówpolskich
zzastosowaniem
ModeluOsobowościowo-Aksjologicznego
1.1.Wprowadzenie
WstarożytnejGrecjipojęcietwórczościniebyłoodnoszonedosztukiaktor-
skiej.Wtymkontekścieposługiwanosięsłowemnrobić”.DlategoPlaton,
przestrzegającadeptówsztuki,mówionaśladownictwie:
Gdybynaśladowali,toniechnaśladująto,coimprzystało-ludziodważnych,
rozważnych,pobożnych,szlachetnych(…),atego,conieszlachetne,aniniechsię
niedopuszczają,aniniechtegoudawaćnieumieją-wogóleżadnejpodłości,aby
ztegoudawaniairzeczywistychwadkosztowaćniezaczęli(Platon,2003,s.92).
Wswoimdzielefilozoficzno-politycznymzatytułowanymPaństwofilozof
poruszawielezagadnieńetycznych,zwracającuwagęnarolęsztukiwprzeka-
zywaniuistotnychwartości,którewpływająnietylkonagrających,lecztakże
naodbiorcęprzekazuartystycznego.
Psychologiaodpoczątkupróbowałazająćstanowiskowzględemtwórczo-
ści,jejznaczącyprzedstawicielerobilitozresztącałkiemowocnie.Ciekawą
dyskusjęnatentematzapoczątkowaliSigmundFreudiCarlG.Jung.Pierwszy
znichtłumaczyłprocestwórczymechanizmemsublimacji:
[Artysta]jestpopychanyprzezsilnepragnienia,chciałbyzdobyćzaszczyt,wła-
dzę,bogactwo,sławę,miłość,alebrakmuśrodków,byosiągnąćtezaspokojenia.
Dlategoodwracasię,jakinnyczłowiekniezaspokojony,odrzeczywistościiprze-
nosicałeswojezainteresowanie,takżecałelibido,natworyżyczenioweswojej
fantazji,odktórychmogłabyprowadzićdrogadonerwicy.Wieleczynnikówmusi
pewniewspółdziałać,bylostenniestałsięostatecznymwynikiemjegorozwoju,
wiadomo,jakczęstowłaśnieartyścinarzekająnaczęściowezahamowanieich
zdolnościdopracypoprzeznerwicę.Ustrójichzawieraprawdopodobniedużą
zdolnośćdouwznioślenia[sublimacji]ipewnąluźnośćstłumieńdecydujących
okonflikcie.(…)Artystapotrafitakopracowaćswojemarzeniadzienne,że
tracącharakterzbytosobisty,któryodstraszainnychistajesięprzeztodostęp-
nymobiektemdlazadowoleniaobcych.Potrafiteżtakjezłagodzić,żeniełatwo
zdradzająswojepochodzeniezzakazanychźródeł.(…)Jeślimożedokonaćtego
wszystkiego,toumożliwiawtensposóbinnymczerpaniepociechyiulgizwłas-
nychźródełrozkoszy,którestałysięniedostępne,zyskujeludzkąwdzięczność
15