Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wierzącewswojeokreślenieproblemumogąbyćsubiektywnieab-
solutniepewne,żeichmyśleniejestobiektywneijedyniesłuszne.
Wtakisposóbmyślącyludzieniemyśląracjonalnie,albowiemnie
odróżniajątego,cojest(lubmożebyć),odtego,jaktosamiwidzą,
ujmują,interpretują;iniebiorąpoduwagętejmożliwości,iżmogą
sięmylić.
Ludziesąskłonnisubiektywnepostrzeganieproblemówtrakto-
waćjakofakt.Ibędącotymmocnoprzekonani,sąniezdolninawet
dozadaniasobiepytań:czyistotniemojeujęcieproblemujestwła-
ściwe?Jakiesąinnemożliwości?Zadająctakiepytania,tworzymy
szersząperspektywępoznawczą-odwołujemysiędoinnegorodzaju
wiedzy,któradotyczynaszegosposobumyśleniaipozwalaodrzucić
ograniczoneczynawetfałszywewidzenieproblemulub,conajmniej,
wziąćtakąewentualnośćpoduwagę.
Możnazauważyćdużetrudnościwewłaściwymujęciuproble-
muwsytuacjachfałszywejświadomości,występującejnp.uczłowie-
kauzależnionegoibroniącegosięprzeddostrzeżeniemtejprawdy.
Uzależnionyodalkoholuczłowiekmożebyćskłonnydługo-nawet
przezcałeżycie-takąprawdęosobieodrzucaćiracjonalizować
swojezachowanieobwiniającinnychludzilubobarczającodpowie-
dzialnościąbezosobowesiły.Aprzecieżwtakimprzypadkujedynie
prawidłoweujęcieproblemu–dotarciedoprawdyosamymsobie
-iwjejramachrównieżoswymuzależnieniu-możewyzwolićwolę
walkiidoprowadzićdopożądanejzmianyżycia.
Staraliśmysiępodkreślić,jakważnajestpoczątkowafazamyśle-
nia,wramachktórejdążymydopoprawnegosformułowaniaproble-
mu.Niezawszetakiemyśleniedoprowadzidoprawidłowegorezulta-
tu,alepomijanietegomożebyćźródłemzasadniczychbłędów.
Musimysięjednakliczyćiztym,żewniektórychsytuacjach
zastanawianiesięnadwłaściwymujęciemproblemumożebyćutrud-
nione,atakżeniewskazane.Zwłaszczawtedy,kiedyznajdujemysię
wniebezpieczeństwieiniejesteśmywstanieracjonalniemyśleć.
Naszorganizmwyłączawówczasmyślenie,stawiającnabezpośred-
niąreakcjęucieczkilubataku.Trudnozaprzeczyć,żetakiezacho-
waniejestewolucyjnieuzasadnione,gdyżwwieluniebezpiecznych
sytuacjachprzedewszystkimszybkiedziałaniedecydujeoprzeżyciu.
16