Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.Celeszkołyaceleucznia
33
poszczególnychkategoriijestwpewnejmierzekształtowaneprzezichrangę
wdanejhierarchii.Naprzykład„rozumieniewiadomości”jestrozumieniem
elementarnymistatycznymczymświęcejniżpamiętanie,alemniejniż
skuteczneposługiwaniesięwiadomościaminiezaśdogłębnym,filozoficznym
rozumieniemistotyrzeczylubrozumieniempewnejproceduryprzezeksperta.
Gdyprzyjmiesiętaksonomięzaracjonalnąiwygodnąkonwencję,komuniko-
waniewłasnychintencjiwgroniejejużytkownikówdzieusprawnione.
Taksonomieprzypominająużytkownikomowyższychcelachkształcenia,
wybiegającychpozaposłuszne,alebierneuczestnictwowzajęciach,zapamię-
taniewiadomości,niekwestionowanieprawdinaśladowanienauczycieli.
Jedenzwybitnychdydaktykówmawiał,żewystarczyłabymutylkonajniższa
kategoriaipołączona„reszta”taksonomii.Istotnie,znacznawiększość
typowychzachowańuczniówpodczaslekcjiipytaństawianychimprzez
nauczycielito„uczestnictwo”i„pamiętanie”.Ztegoniewynikawszakże,
wartospłaszczyćtaksonomię,redukującwyższecelekształcenia!Wręcz
przeciwnie,wyższecelewymagająszczególniestarannejanalizy.
Taksonomieniewyznaczajątokuanimetodyzajęćedukacyjnych.Owszem,
wychowanieuczestnikazajęćianimatorazajęćedukacyjnychtozadania
czynnościowoodrębne,azapamiętywaniewiadomościwymagainnegorodzaju
ćwiczeńniżrozwiązywanieproblemów.Jednakżelekcjęmożemyzacząćod
(1)informacjiofaktach,(2)próbypokonaniagłównejtrudnościpojęciowej,
(3)elementarnychćwiczeńlub(4)fascynującegoproblemu.Urozmaicenie
tokuimetodyjestznaczniebardziejkorzystneniżnaśladowanietaksonomii
wceluuzyskaniapłynnegoprzejściaodpodstawdospecjalizacji.Wyodręb-
nienieczterechdziedziniopisyposzczególnychkategoriimogąnatomiast
pomócwokreśleniu,jakieczynnościmająbyćwykonywaneijakieprzez
uczniówwykonywanewtokuzajęć.
Celeuczeniasięmogąuposzczególnychuczniówtworzyćinnehierarchie
niżujętetaksonomiami.Gdybyporządekkategoriibyłjedynyipowszechnie
obowiązujący,stosunkowołatwobyłobypotwierdzićgoempirycznie:nie
byłobyuczniów,którzy(pomijająctubłędypomiaru)osiągalibycelwyższy
wdanejtaksonomii,nieosiągajączarazemceluniższego.Hierarchiczna
zależnośćwynikówkształceniajestjednakbardzosłaba.Dlaczego?Nato
pytanieodpowieporównaniecelówkształceniazcelamiuczeniasię.
Celeuczeniasię.Definiująccelekształceniajakozamierzonewłaściwości
uczniów,mieliśmynauwadzedziałanieedukacyjnejakowywoływaniewuczniu
zmianuznanychzakorzystneprzezszkołę.Ichdobórprawienigdynieodpowiada
wyobrażeniomipragnieniomuczniów.
Celamiuczeniasiębędziemynazywaćwłaściwości,jakieuczniowiechcą
wszkoleuzyskać.Świadomośćtychcelówmożeniebyćunichpełna,boszkoła
wymuszapodporządkowaniesięprzyjętemuprogramowi,aleuważnaobserwacja
zachowańianalizauzyskiwanychwynikówujawniącharakterystycznezakłócenia