Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kulturachśródziemnomorskichznanojąisporadyczniestosowano,szcze-
gólnietam,gdziemogłozagrażaćsilnezawilgocenielubbezpośredniedzia-
łaniewody.Nigdyjednakinigdziewstarożytnościcegławypalananiesta-
łasiępodstawąbudownictwa–takjakwarchitekturzerzymskiej.
Cegłasuszonaniezanikłajednakibyłanadalstosowana,główniewbu-
downictwiewiejskim.Dlategozapewnezachowałysiędwaterminyokreśla-
jącewątkiceglane.Początkowooznaczałyonerozgraniczeniepomiędzy
budownictwemzcegłysuszonejizcegływypalanej,jednakżewźródłach
pisanychzepokiCesarstwaznaczeniatejużnałożyłysięnasiebieiużywa-
noobuterminówwstosunkudocegływypalanej.
Cegłarzymska,zchwilągdywepoceCesarstwajejwyrobemtrudniły
sięjużwyspecjalizowanecegielnie,przypominałabardziejpłytyniżznane
dziścegły.Byładużaikwadratowaodwóchwymiarachboków:większa
60cm,mniejsza40cm,orazstosunkowocienka–grubośćnieprzekracza-
ła4cm.Płytytebywałyciętenapołowyzarównowzdłuż,dziękiczemu
powstawałacegłapodłużna,jakipoprzekątnej,dlastworzeniacegłytrój-
kątnej.Szczególnieczęstostosowanotęostatnią,gdyżtrójkątnyjejkształt
–takjakwierzchołkipiramidekkamienia–nadawałsiędowciskaniawtę-
żejącąmasęjądramuruwopuscaementicium.Dlategoteżścianylicowe
wopusreticulatummiałyczęstoceglanenarożniki.Bywałytakżedzielone
poziomąkładkącegłykwadratowej,traktowanąjakotzw.sięgacze(czyli
blokikamiennesięgająceprzezcałągrubośćmuru)–wtakichprzypadkach
kładkacegłypełniłatęrolę,biegnącnawskroścałejgrubościmuru.Istnia-
łytakżecegłykształtki,dostosowanedoszczególnychformbudowli,nawet
doformdekoracyjnych.
Należyjeszczewspomnieć,żeopróczzaprawwiążącychogromnąrolę
wbudownictwierzymskimodgrywałytynki,wwyprawianiuzarównownętrz,
jakielewacji.Rodzajetynkówbyłyliczneizależałyodfunkcji,jakąmiały
pełnić.Wyjątkowoczęstostosowanotynkihydrauliczne(równieżzaprawy),
wktórychzasadniczymskładnikiembyłamielonacegłalubceramikana-
czyniowa.Nadawałototynkomwyjątkowąspoistośćicharakterystyczną
różowąbarwę.WepoceCesarstwastosowanotakżeszlachetnestiukiodu-
żejzawartościpyłumarmurowego.
Odkwestiimateriałowychitechnologicznychporaprzejśćdoproble-
mówkonstrukcyjnych.Podstawowąkonstrukcją,dziękiktórejarchitektura
rzymskastałasiępierwsząuniwersalnąsztukąbudowlaną,nieprześcignioną
właściwieażdonowoczesnejeryzbrojonychbetonów,byłłuk.
Natematłuku,czyliprawidłowegokonstrukcyjnegołęku,namnożyło
sięsporonieporozumień.Mniejlubbardziejpopularneopracowaniasztu-
kistarożytnejbardzoczęstousiłująsiędoszukaćpunktu„wynalezienia”
17
